ချင်းပြည်နယ်၏ စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေး ၄ နှစ်တာကာလအတွင်း မြို့ပေါင်း ၁၅ မြို့ကို ချင်းခုခံတော်လှန်ရေးအင်အားစုက သိမ်းပိုက်ထားပြီး ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့ထဲက အမျိုးသမီးရဲဘော် ၉ ဦးအပါအဝင် ရဲဘော် ၄၇၄ ဦး ကျဆုံးခဲ့ရသည်ဟု ချင်းရေးရာအဖွဲ့ချုပ် - ICA ထံမှ သိရသည်။
စစ်အာဏာသိမ်းယူပြီး ၄ နှစ်အတွင်း ချင်းလူမျိုးများအပေါ် စစ်ကောင်စီ၏ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ သုတေသနပြုလုပ်ချက်များကို ချင်းရေးရာအဖွဲ့ချုပ် - ICA က ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၁ ရက်မှာ အသိပေးထုတ်ပြန်လာခြင်းဖြစ်သည်။
“ခုခံတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ကျဆုံးတာက တိုက်ပွဲဖြစ်ရင်နဲ့ ကျဆုံးတာက အများဆုံးတွေ့ရတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ကျဆုံးတာက ကျန်းမာရေးကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဒီ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့်သော်လည်းကောင်း ကျဆုံးတာတွေကို တွေ့ရှိရပါတယ်” ဟု ICA အဖွဲ့မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းဗန်ဆွီးစံက ပြောသည်။
ချင်းလူငယ်များသည် အာဏာသိမ်းမှုကို လမ်းပေါ်ထွက်ဆန္ဒပြကြရာမှ အကြမ်းဖက်နှိမ်နှင်းမှုများကြောင့် ခုခံတော်လှန်ရန် နေရာအသီးသီးတွင် တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့များတည်ထောင်ကာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ခဲ့ကြသည်ဟု ချင်းရေးရာအဖွဲ့ချုပ်က ဆိုသည်။
ချင်းညီနောင် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ပြီး တနှစ်အတွင်း မြို့သိမ်း၊ စခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲများတွင် ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များမှ ရဲဘော် ၁၀၀ ဝန်းကျင် ကျဆုံးခဲ့ပြီး ၄၀၀ ဝန်းကျင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာများ ရရှိခဲ့သည်ဟု ချင်းညီနောင်အဖွဲ့တည်ထောင်မှု တစ်နှစ်ပြည့်၊ ၂၀၂၄ ဒီဇင်ဘာလက ပြောကြားထားသည်။
၄ နှစ်နီးပါးအတွင်း ချင်းညီနောင်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၅၀ ခန့်ကျဆုံးခဲ့ပြီး တပ်ဖွဲ့ဝင်ပေါင်း ၁,၀၀၀ ဝန်းကျင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာများ ရရှိခဲ့သည်ဟု ချင်းညီနောင် စစ်ရေးတာဝန်ခံ ကိုထန်းချွန်းဖေက ပြောခဲ့သည်။
ချင်းလဲန်းကောင်စီ၊ ချင်းပြည်အစိုးရ ပူးပေါင်းတပ်ဖွဲ့ဝင်သည်လည်း ကျဆုံးမှု၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု အများအပြားရှိနေသော်လည်း တရားဝင် အသိပေးထုတ်ပြန်ခြင်း မရှိသေးပေ။
အာဏာသိမ်းမှု ၄ နှစ်တာကာလအတွင်း ချင်းအရပ်သားပြည်သူ ၄၉၁ ဦးသည် စစ်ကောင်စီ၏ နည်းမျိုးစုံဖြင့် သတ်ဖြတ်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည်ဟု ICA အဖွဲ့က ဆိုသည်။
လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ချင်းလူမျိုး ၂၄၉ ဦး သေဆုံးပြီး ၄၂၄ ဦးထက်မနည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာများ ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ လူနေအိမ် ၁,၂၈၀ ကျော်၊ အစိုးရအဆောက်အဦး ၃၈ လုံးကျော်နှင့် ဘာသာရေးအဆောက်အဦး ၃၉ လုံးထက်မနည်း ပျက်စီးရသည်ဟု သိရသည်။
“စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု လုပ်လာတဲ့အခါမှာ တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့နေရာမှာ ဗုံးကြဲတယ်ဆိုတာထက် ပြည်သူတွေရှိတဲ့နေရာကို လေကြောင်းက ဗုံးကြဲတာတွေ မြို့ပြနေရာတွေ၊ လူနေအိမ်ထူထပ်တဲ့ နေရာတွေမှာ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုတွေကို တော်တော်များများ ပြုလုပ်လာတာကို တွေ့ရတယ်။ သေဆုံးရတဲ့ဟာမှာလည်း ပြည်သူတွေက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးရတာက ပိုများတဲ့ အနေအထားမှာရှိတယ်။ တကယ့်တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့နေရာထက်စာရင် ပြည်သူတွေရှိတဲ့နေရာတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး တိုက်ခိုက်နေတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားနေပါတယ်” ဟု ICA အဖွဲ့မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းဗန်ဆွီးစံက ပြောသည်။
ချင်းပြည်နယ်တွင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ၂၄၁ ကြိမ်ပြုလုပ်ရာတွင် ဗုံးအလုံးရေ ၁၀၆၁ လုံး ကြဲချတိုက်ခိုက်သည်ဟု သိရသည်။
စစ်ကောင်စီတပ်က အသုံးပြုသော မြေမြှုပ်မိုင်းများကြောင့် တောင်ယာသွားသောလမ်းမှ မြေမြှုပ်မိုင်းနင်းမိ၍ ၄ နှစ်အတွင်း ချင်းလူမျိုး ၇၇ ဦး သေဆုံးပြီး ၁၀၅ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာများ ရရှိသည်ဟု သိရသည်။
ချင်းပြည်နယ်တွင် အရပ်သားနေအိမ်များ မီးရှို့ခံရမှုမှာ တနှစ်ထက်တနှစ် ပိုများပြားလာပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်က မီးရှို့ဖျက်စီးခံရမှု ၄၀၇ လုံးသာရှိရာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၁,၃၀၁ လုံးအထိ နှစ်ဆကျော် ရှိလာခဲ့သည်။
အာဏာသိမ်း ၄ နှစ်အတွင်း ချင်းပြည်နယ်တွင် လူနေအိမ်အဆောက်အဦးပေါင်း ၃၄၇၉ လုံးထက်မနည်း မီးလောင်ပျက်စီးခံခဲ့ရသည်ဟု သိရသည်။
“နေအိမ်တွေ မီးတင်ရှို့တာတွေ လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်တာတွေ ပိုများလာတာက ၂၀၂၄ ထဲမှာ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲက တော်တော်လေးများလာတယ်။ မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲလို့ ပြောရမလား၊ တွဲပြီးပါလာတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ နည်းဗျူဟာတခုပေါ့နော်။ သူတို့ အခြေအနေမဟန်တော့တဲ့အခါမှာ ဒေသခံ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေရှိတဲ့ နေရာကိုပဲ ဦးတည်တိုက်ခိုက်တာမျိုး မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ ပြည်သူတွေရှိတဲ့နေရာကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်လာတာကို ထင်းထင်းရှားရှား တွေ့လာရတယ်” ဟု ဆလိုင်းဗန်ဆွီးစံက ဆက်ပြောသည်။
တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း တစ်ဖက် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ စစ်ဘေးရှောင်သူ ချင်းလူမျိုး ၆၅,၀၀၀ ကျော်ရှိခဲ့ပြီး ချင်းပြည်နယ်အတွင်း စစ်ဘေးရှောင်ရသူ စုစုပေါင်း ၁၃၀, ၀၀၀ ခန့်ရှိကြောင်း ICA ထံမှ သိရသည်။
ချင်းပြည်နယ်တွင် မြို့ပေါင်း ၂၀ ရှိသည့်အနက် ရိခေါဒါရ်၊ ရေဇွာ၊ ဝေဘုလ၊ နှာရိန်၊ ဆူရ်ခွါ၊ ပလက်ဝ၊ ဆမီး၊ ကျင်ဒွေ၊ ကျီခါး၊ တွန်းဇံ၊ မတူပီ၊ လိုင်လင်းပီ၊ မကွီအိမ်နူး၊ မင်းတပ်နှင့် ကန်ပက်လက်မြို့တို့ကို တော်လှန်ရေးပူးပေါင်းတပ်များက သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားသည်။
