ပြည်တွင်း၌ တရားဝင် ထုတ်ဝေဖြန့်ချိမှု ၅နှစ်အတွင်းရှိလာပြီးဖြစ်သည့် ကရင်သတင်းစဉ်အနေဖြင့် စာဖတ်သူများ၏ အသံကို အခွင့်အခါသင့်တုန်း နားထောင်ရန်၊ လေ့လာရန် ပြီးခဲ့သည့် ဇန်နဝါရီလက ပြည်တွင်းရှိ မြို့နယ် လေးခုတွင် စာဖတ်သူ စစ်တမ်း တစ်ခုကို ကောက်ယူခဲ့ကြောင်း ကနဦး တင်ပြလိုသည်။
အဆိုပါစစ်တမ်းကို ကရင်သတင်းစဉ်က ပြည်တွင်းရှိ စစ်တမ်းကောက်ယူခြင်း လုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်နေသည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုနှင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်၊ ဧရာဝတီ၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကရင်ပြည်နယ်များရှိ မြို့နယ်လေးခုတွင် ကရင်သတင်းစဉ် စာဖတ်သူ ရဝဝကျော်ကို တွေ့ဆုံကာ စာဖတ်သူအသံနှင့် သဘောထားအမြင်များကို ကောက်ခံရယူခဲ့သည်။
ထိုစစ်တမ်း ရလဒ်ပေါ် အခြေခံချက်အရ ကရင်သတင်းစဉ်အတွက် အကျိုးရှိသည့် စာဖတ်သူအသံနှင့် ၎င်းတို့၏ အခြေအနေများ ကို သိရှိလာခဲ့ရသလို တခြားတဖက်တွင်လည်း မထင်မှတ်ထားသည့် ရလဒ်အချို့ကိုပါ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ကရင်သတင်းစဉ်တွင် ကရင်ဘာသာစကားဖြင့် သတင်းများ၊ ဆောင်းပါးများ၊ ကဗျာများ ဖော်ပြမှုကို အလေးထားသည့် စာဖတ် သူ အရေအတွက် အလွန်နည်းသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။
ယခုလို စစ်တမ်းရလဒ်သည် ရာနှုန်းပြည့် မှန်ကန်သည်ဟု ကရင်သတင်းစဉ်က မမှတ်ယူသော်လည်း ပြည်တွင်း၌ ကရင်စာပေ ကို အလေးထားမှု လုံးဝ အားနည်းနေသည်ကိုမူ မငြင်းသာပေ။ ထို့အတူ ပြည်တွင်း၌ အခါအားလျော်စွာ ထုတ်ဝေနေသည့် ကရင့်မဂ္ဂဇင်းများတွင် ပိုး- စကော ကရင်ဘာသာစကားကို ထည့်သွင်း ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေမှုများရှိသော်လည်း ဖတ်ရှုမှု နည်းပါးသည် ဟု ကရင်စာပေအသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုနေသည်မှာ ကာလအတန်ကြာပြီးဖြစ်သည်။
ယခုလို ပြည်တွင်းရှိ မိမိတို့ ကရင်လူမျိုးများ မိမိစာပေကို စိတ်ဝင်စားမှုအားနည်းရခြင်းမှာ ခေတ်စနစ်အခြေအနေ၊ ပတ်ဝန်းကျင် အသိုင်းအဝိုင်းနှင့် တိုင်းရေးပြည်ရေး အခြေအနေအရသော်လည်းကောင်း စာပေ၊ စကားကို မြှင့်တင်ထိန်းသိမ်းရန် အခြေအနေ မပေးဟု ဆိုနိုင်သော်လည်း မိမိတို့ကိုယ်၌က တန်ဖိုးထား ထိန်းသိမ်းလိုစိတ် မလျော့ကြရန်လည်း ပို၍ အရေးကြီးမည် ဖြစ်သည်။
အလားတူ နွေရာသီကျောင်းပိတ်ချိန် ပြည်တွင်း ကရင်တိုင်းရင်းသားများ နေထိုင်သည့် ကျေးရွာအချို့တွင် နွေရာသီကရင်စာပေ သင်ကြားနိုင်ရေးအတွက် ဘာသာရေးနှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းအချို့ ကွင်းဆင်းလုပ်ဆောင်မှုများရှိသည်ကို ကြိုကြားကြိုကြား တွေ့ ရသော်ငြား ယင်းအဖွဲ့များကို အားပေးကူညီမှု၊ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှု စသည့်အပိုင်းများမှာ များစွာ အားနည်းနေသေးသည်။
ထို့အပြင် ကရင်စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီများအဖြင့်လည်း ကရင်စာပေ တိုးတက်ပြန့်ပွားရေးအတွက် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင် နေလင့်ကစား အများစုမှာ အားရဖွယ် အခြေအနေမရှိသေးသည်ကို တွေ့ရသည်။ ကရင်စာပေတိုးတက်ရေးအတွက် ဆောင်းပါး၊ ကဗျာ အစရှိသဖြင့် စာပေအရေးအသားပြိုင်ပွဲများကို ကရင်လူငယ်အများအပြား စိတ်ဝင်စား ပါဝင်လာအောင် စည်းရုံးကာ ပုံမှန် ကျင်းပနိုင်သည့် အခြေအနေမျိုးပင် ရှားပါးနေသေးသည်မှာ အခြေအနေအမှန်ဟု ဆိုနိုင်သည်။
လက်ရှိပြည်တွင်း၌ ၂၀၁၄ခုနှစ်မှစ၍ အစိုးရအခြေခံပညာကျောင်းများတွင် မူလတန်းအောက်အဆင့်ကို တိုင်းရင်းသားဘာသာ စကား သင်ကြားခွင့်ရရှိထားပြီး ထို့အတွက် ကရင်စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီများက အားဖြည့်လုပ်ဆောင်မှုများရှိသော် လည်း ကာယကံရှင် မိဘများနှင့် ကရင်လူငယ်လေးများကိုယ်တိုင် အားတက်သရော သင်ကြားလိုစိတ်ရှိရေးမှာ အဓိကနေရာ တွင် ဖြစ်နေသည်။
မျက်မှောက်ခေတ် ကမ္ဘာကြီးတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှု၊ နည်းပညာတိုးတက်မှုများနှင့်အတူ နေ့စဉ် လူမှုဘဝ လက်တွေ့ ရှင်သန်ရပ်တည်ရေးတွင် တိုင်းရင်းသားများအနေဖြင့် မိမိတို့စာပေ၊ စကားသည့် တတိယဘာသာစကားအဆင့်သို့ ကျဆင်းနေ သည်မှာ လက်တွေ့ ဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများ၏ စာပေ၊ စကား ပျောက်ကွယ်သွားမှုမှာ နှစ်စဉ် ကြုံတွေ့ နေရသည့်အတွက် မိမိတို့လူမျိုးများအလှည့် မရောက်ရေးကို အလေးထား စဉ်းစားကြရမည်ဖြစ်ပေသည်။
လူမျိုးတမျိုးကို စာပေ၊ စကား၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ အနုသုခုမတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး ယင်းအရာများ ပျောက်ကွယ်သွားမည်ဆိုလျှင် လူမျိုးလည်း ပျောက်ကွယ်သွားမည်သာဖြစ်သည်။ ထို့အတွက် မိမိတို့ လူမျိုးများ ကမ္ဘာတည်သရွေ့ ရှင်သန်ရပ်တည်နိုင်ရန် စာပေ၊ စကားကို ဝိုင်းထိန်းသိမ်းကြပါစို့ဟုသာ ကရင်သတင်းစဉ်က တိုက်တွန်းလိုပါသည်။
