(Pu Nang Lian Thang သည် ၁၉၇၅-၇၆ ပညာသင်နှစ်တွင် ခစယ (ချင်းစာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှုကော်မတီ-တက္ကသိုလ်များရန်ကုန်)၏ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ၈၈ ကာလတွင် အကောက်ခွန်ဦးစီးဌာန၌ ဒုလက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူးတာဝန်အား ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသူဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ Chin Community in Japan တွင် ဥက္ကဌအဖြစ် ဦးဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၌ နေထိုင်လျှက်ရှိပြီး Chin Forum နှင့် Chin National Front တို့တွင် ပါဝင်လှုပ်ရှားလျက်ရှိသူဖြစ်သည်)

၁) CNU နှင့် ၈၈ အရေးအခင်း...။ 

ကျနော်က အဲဒီတုန်းက ဝန်ထမ်းပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ၊ ချင်းလူမျိုးတွေရဲ့ သွေးစည်းညီညွတ်စွာနဲ့ အတူတကွပူးပေါင်းလိုမှုတွေရယ်၊ ဦးဆောင်ပေးဖို့တောင်းဆိုသူတွေကြောင့် စတင်ပါဝင်လာခဲ့တယ်။ ကျနော့အိမ်မှာပဲ CNU ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြတာပါ။ အဲဒီမှာတော့ အဓိကခေါင်းဆောင်တွေက ကျနော်က ဥက္ကဌနဲ့ ဆလိုင်းရမ်လိန်မှူန်းက ဒုဥက္ကဌ၊ ဆလိုင်းလျန်မှုန်းက အတွင်းရေးမှူး တခြား ဘာသာရေးပိုင်း၊ အစိုးရဝန်ထမ်းပိုင်း၊ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတွေ စသည်ဖြင့်ပေါ့ အားလုံးတက်တက်ကြွကြွပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။

ရန်ကုန်မြို့မှာ ချင်းလူမျိုးတွေကို ကိုယ်စားပြုပြီးလှုပ်ရှားမယ့် အဖွဲ့အစည်းတခုလိုအပ်တယ်ဆိုပြီး ဖွဲ့ခဲ့ကြတဲ့ ဒီ CNU က ၁၉၆၂ နောက်ပိုင်းမှာ ပထမဆုံးပေါ်ပေါက်တဲ့ ချင်းအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့တတွေ ဆန္ဒပြပွဲတွေလည်း အများကြီးလုပ်ခဲ့တယ်။ နောက်ပြီး ဒေါ်စုရဲ့ တရားဟောပွဲမှာလည်း ပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။ နောက်ပြီးအဲဒီကာလမှာ ချင်းလူမျိုးတွေအကြားမှာ လူထုနိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ (၃) ပွဲလုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ တခုက သိမ်ဖြူလမ်းမှာရှိတဲ့ YMCA ခန်းမမှာ။ နောက်တခါက ဂန္ဒီခန်းမမှာ။ နောက်တခါကတော့ အင်းစိန်ကျမ်းစာကျောင်းဝန်းထဲမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂) နာမည်ကြီး ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့စည်းရေး..။ 

အဲဒီတုန်းက နာမည်ကြီးတာကတော့ ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့မယ်။ တိုင်းရင်းသားအသီးသီး၊ လူမျိုးစုအသီးသီးက ကိုယ်စားလှယ်တွေပေးကြပါဆိုတော့- အဲဒီနေ့က ကုန်သွယ်ရေးအပေါ်ကနေ စစ်တပ်က ပြည်သူတွေကို ပစ်တယ်။ ပြည်သူတွေက အဲ့ဒီကုန်သွယ်ရေးကို ၀ိုင်းပြီး စစ်သားတွေကို ဖမ်းတဲ့နေ့မှာ ကုန်သွယ်ရေးကပ်ရက် ကုန်သည်လမ်းက အိမ်တအိမ်မှာ ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့စည်းရေးမှာ ချင်းလူမျိုးတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုပါဝင်ကြမလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးကြတယ်။ ပစ်တာခတ်တာ အသံတွေတောင် တဒိန်းဒိန်းကြားပြီးတော့ အစည်းအဝေးလုပ်ကြတယ်။ အဲဒီမှာဆွေးနွေးကြတာက ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့ရင် ဘယ်သူတွေ ချင်းကိုယ်စားပြုပါကြမလဲပေါ့။ ကြားဖြတ်အစိုးရကို စစ်တပ်နဲ့ တခြားအဖွဲ့တွေဘက်က လက်မခံရင်၊ စင်ပြိုင်အစိုးရဖြစ်လာနိုင်တယ်။ အဲဒီစင်ပြိုင်ကလည်း အဆင်မပြေရင် ပြည်ပြေးအစိုးရအနေနဲ့ ထွက်ပြေးရကောင်းနိုင်တယ်ဆိုပြီး အရှည်ကြီးတွေ ဆွေးနွေးကြတော့ တချို့ကလည်း ငါတော့ အသက်ကြီးပြီ။ ဒီလောက်အထိတော့ မလုပ်ပါရစေနဲ့လို့ပြောတဲ့သူတွေရှိသလို၊ တချို့ကလည်း ဘယ်လိုပဲ တာဝန်ပေးပေး၊ လုပ်မယ်ဆိုတာမျိုးတွေလည်း ရှိခဲ့တာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကြားဖြတ်အစိုးရကိစ္စက ပျက်သွားခဲ့တယ်လေ။

တကယ်စင်ပြိုင်အစိုးရကို ထောင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တဲ့အချိန်မှာ ကြီးငါးကြီးထဲမှာ ဦးနုတယောက်ပဲ စင်ပြိုင်အစိုးရထောင်လိုက်တယ်။ ဦးနုက သူသာလျှင် ရွေးကောက်ပွဲအရ တက်လာတဲ့အစိုးရဖြစ်ပြီးတော့့ သူသာလျှင် ဒီဟာကို ဦးဆောင်ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမယ်လို့ ပြောလိုက်တဲ့အခါ ပွဲလန့်တုန်းဖျာခင်းတယ်ဆိုပြီး သူ့ကို မထောက်ခံခဲ့ကြဘူး။ ဦးနုအစိုးရထဲမှာဆိုရင် ကျနော်တို့ ချင်းလူမျိုးထဲက ဒေါက်တာဝမ်ကိုဟောက နိုင်ငံခြားရေးတာဝန်ယူတယ်။ အဖမ်းခံံ၊ အထိန်းသိမ်းခံ၊ အနီးကပ် ကြီးကြပ်ခံရတဲ့အထိ ဦးနုဘက်ကနေ မားမားမတ်မတ်ရပ်တည်ခဲ့တယ်။ ကြီးငါးကြီးဆိုတာက ဦးနု၊ ဦးတင်ဦး၊ ဒေါ်စု၊ ဦးအောင်ကြီးနဲ့ ဗိုလ်မှူးအောင်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ငါးယောက် ညှိနှိုင်းနိုင်ခဲ့ရင် တခုတခုပြတ်တဲ့ အနေအထားမှာ ရှိခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေးတကွက်မှားလို့မရဘူးဆိုတာကို သင်ခန်းစာယူဖို့ နားလည်ဖို့ကောင်းပါတယ်။

တိုင်းပြည်အရေး၊ ဆုံးဖြတ်ရမယ့်အရေးမှာ ဆုံးဖြတ်တဲ့သူနေရာဟာ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ မရှိတဲ့အတွက် ဗမာခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ညီညွတ်မှု၊ သဘောထားကြီးမှုက တိုင်းပြည်ရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ပေးတဲ့နေရာမှာ အင်မတန်မှ အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

၃) CNU မှသည် CNLD နှင့် ZNC

အတိုပြောရရင် နောက်ဆုံးတော့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပေးမယ်။ ပါတီထူထောင်ခွင့်ပေးမယ်ဆိုပြီး ကြေငြာတော့- ကျနော်တို့က ချင်းနိုင်ငံရေးပါတီ ထူထောင်ကြရအောင်ဆိုပြီး လူကြီးတွေအကုန်လုံးကို လိုက်ညှိတော့ နိုင်ငံရေးသမားတွေက Wait and See ပဲလို့ ပြောကြတယ်။ ဝန်ထမ်းတွေကလည်း လုပ်ငန်းခွင်ပြန်ဝင်။ ဘာသာရေးဆရာတွေလည်း မပါကြတော့ဘူး။ နိုင်ငံရေးတော့ အားပေမယ်။ ပါတီထူထောင်တဲ့အတဲမှာတော့ မပါဝင်တော့ဘူးဆိုပြီးပေါ့။ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေကိုလည်း အစိုးရက လုပ်ငန်းခွင်ပြန်ဝင်ပါ။ မဖမ်းဘူး။ ရာထူးမဖြုတ်ဘူးဆိုတော့ နိုင်ငံရေးပါတီ ထောင်ဖို့က တကယ်အလုပ်လုပ်မယ့်သူမရှိကြဘူး။ နောက်ဆုံး ဆလိုင်းရမ်လိန်မှုန်းရယ်၊ ကျနော်ရယ်။ ဆလိုင်းလျန်မှုန်းရယ်။ ဆလိုင်းငိုင်ဆာ့ခ်တို့ရယ်က ပါတီမထောင်လို့တော့ မဖြစ်ဘူးဆိုပြီး Pu Ngun Hlei Thang အိမ်က အစည်းအဝေးမှာ Chin National League for Democracy (CNLD) ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ကြတယ်။ တချိုကလည်း ZNC အနေနဲ့ သွားကြတယ်ပေါ့။ ကျနာ်ကတော့ ပါတီ နှစ်ခုလုံးထူထောင်ရာမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်နဲ့ အားလုံးနဲ့အတူ လက်တွဲကြီး အားပေးခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲဝင်တဲ့အပိုင်းတော့ ကျနော် မပါဝင်ခဲ့ပါဘူး။