အ​ဆို​ပါ​ကိ​စ္စ​နှင့်​ပတ်​သက်​၍ ​သျှမ်း​ပြည်​အ​တွင်း​ရှိ ​မြေ​ယာ​နှင့် ​သ​ဘာ​ဝ​အ​ရင်း ​အ​မြစ်​ သ​ယံ​ဇာ​တ​များ ၊ ​အုပ်​ချုပ်​ရေး​အ​မူ​အ​ကျင့်​များ​အ​ပေါ်​အာ​ရုံ​စိုက် ​လုပ် ကိုင်​နေ​သည့် ​တောင်​ကြီး​အ​ခြေ​စိုက် ​လူ​မှု​အ​ခြေ​ပြု ​အ​ဖွဲ့အ​စည်း​ဖြစ်​သော​ မြန်​မာ ​လူ​ထု​မ​ဟာ​မိတ်​အ​ဖွဲ့ (MPA)​မှ ​တာ​ဝန်​ခံ ​ကို​မိုး​အား ​သျှမ်း​သံ​တော်​ဆင့် ​မှ ​စိုင်း​အောင်​က ​ဆက် ​သွယ် ​မေး​မြန်း​ထား​ပါ​သည် ။

မေး ။ ။ ​မြန်​မာ​လူ​ထု​မ​ဟာ​မိတ်​အ​ဖွဲ့ ​အ​ကြောင်း ​အ​ရင်​ပြော​ပြ​ပေး​ပါ​လား။

ဖြေ ။ ။ ​ကျ​နော်​တို့ ၂၀၁၄ ​ခု​နှစ် ​ဒီ​ဇင်​ဘာ​လ​မှာ ​စ​ပြီး​လုပ်​ဖြစ်​တယ် ။ ​အ​ရင် ​က ​တည်း​က​လည်း ​အ​စု ​အ​ဖွဲ့ ​တွေ​အ​နေ​နဲ့ ​မြေ​ယာ​ကိ​စ္စ​တွေ ​လုပ်​နေ​ကြ​တာ ​ရှိ​တယ် ။ ​သ​ယံ​ဇာ​တ ​ကိ​စ္စ​လုပ်​နေ​ကြ​တာ​ရှိ​တယ် ။ ​ပုံ​သ​ဏ္ဍာန်​အ​မျိုး​မျိုး​နဲ့ ​ရပ် ​တည်​နေ​ကြ ​တာ​ရှိ​တယ် ။ ​အဲ​ဒီ​တော့ ​ကျ​နော်​တို့​က ​မြေ​ယာ​ကိ​စ္စ ၊ ​သ​ယံ​ဇာတ ​ကိ​စ္စ ၊ ​အုပ်​ချုပ်​ရေး​ကိ​စ္စ​တွေ​မှာ ​လူ​ထု​ဘက်​ရပ်​တည်​နိုင်​ဖို့​အ​တွက် ​ယုံ​ကြည်ချက်​တူ​တဲ့ ​လူ​တွေ ၊ ​ရပ်​တည်​ချက်​တူ​တဲ့​လူ​တွေ ၊ ​ခံ​စား​ချက်​တူ​တဲ့ ​သူ​တွေ ​အ​တူ​တ​ကွ​ပူး​ပေါင်း​ပြီး​တော့ ​လုပ်​ဆောင်​ဖို့ ​မြန်​မာ​လူ​ထု​မ​ဟာ​မိတ်​အ​ဖွဲ့ ​ကို ​ဖွဲ့​စည်း​ခဲ့​တာ​ဖြစ်​တယ် ။

မေး ။ ။ ​အ​ခု​ဖွဲ့​စည်း​ပြီး​တဲ့​အ​ခါ ​အ​ဖွဲ့​အ​နေ​နဲ့ ​တောင်​သူ ၊ ​လယ်​သ​မား​တွေ ​အ​တွက် ​ဘယ်​လို ​ဆောင်​ရွက် ​ပေး​နေ​သ​လဲ။
ဖြေ ။ ။ ​တောင်​သူ​လယ်​သ​မား​တွေ​ကို ​ကျ​နော်​တို့​က ​လက်​ရှိ​ဖြစ်​နေ​တဲ့ ​မြေ​ယာ ​ပြ​ဿ​နာ​တွေ​ဟာ ​ချက်​ချင်း​ ပြေ​လည်​သွား​မှာ ​မ​ဟုတ်​ဘူး ။ ​ဘာ​ဖြစ်​လို့ ​လဲ ​ဆို​ရင် ​ဖွဲ့​စည်း​ပုံ​အ​ခြေ​ခံ​ဥ​ပ​ဒေ​မှာ ​အ​ဟန့် ​အ​တား​တွေ ​ဖြစ်​နေတဲ့ ​အ​တွက် ​ကြောင့် ​တိ​ကျ​တဲ့​အ​ပိုင်း​တွေ​မ​ရှိ​ဘူး ။ ​ရှုပ်​ထွေး​နေ​တာ​ဖြစ်​တယ် ။ ​ဒီ​ပြ​ဿ​နာ​တွေ ​ပြေ​လည်​မှ​ပဲ​ တောင်​သူ​တွေ​အ​တွက် ​ပြေ​လည်​လိမ့်​မယ် ။ ​ဒါ​ပေ​မဲ့ ​ကျ​နော်​တို့ ​တောင်းဆိုမှု​တွေ​ကို​တော့ ​ရပ်​တန့်​လို့​မ​ရ​ဘူး ။ ​ဘယ်​အ​စိုး​ရ ​တက်​တက် ​တောင်း​ဆို​နေ​ရ​မယ် ​ဆို​တာ​ကို​တော့ ​အ​ရင်​ရှင်း​ပြ​ရ​တာ​ပေါ့ ။

မေး ။ ။ ​သျှမ်း​ပြည်​နယ်​ထဲ​မှာ ​မြေ​ယာ​သိမ်း​ဆည်း​မှု ​ပြ​ဿ​နာ ​ဘယ်​လောက် ​အ ​ထိ ​ဖြစ်​ပေါ်​နေ​လဲ​ဗျ။

ဖြေ ။ ။ ​သျှမ်း​ပြည်​နယ်​ထဲ​မှာ ​ကျ​နော်​တို့​သွား​ခဲ့​တဲ့ ၁၆ ​မြို့​နယ်​ပေါ့ ။ ​ဒါ့​အ​ပြင် ​တ​ခြား ​နေ​ရာ ​တွေ​မှာ ​လည်း ​မြေ​သိမ်း​ဆည်း​မှု​တွေ​က ​အ​များ​ကြီး ​ထပ်​ဖြစ်​နေတုန်း​ ပေါ့​နော် ​ပြ​ဿ​နာ​ဖြစ်​နေ​တာ​အား​လုံး ၅၅ ​မြို့​နယ်​ရှိ​တယ်။

မေး ။ ။ ​ဘယ်​လို​ပုံ​စံ​မျိုး​တွေ​နဲ့ ​မြေ​သိမ်း​မှု​တွေ ​ဖြစ်​နေ​တာ​လဲ ။

ဖြေ ။ ။ ​ပုံ​စံ​အ​မျိုး​မျိုး​ရှိ​တာ​ပေါ့​နော် ။ ​စစ်​တပ်​တည်​ဆောက်​ရေး​အ​တွက် ​သိမ်း ​ဆည်း​တာ​တွေ​ရှိ​တယ် ။ ​နောက်​တ​မျိုး​က ​စစ်​တပ်​က​ပဲ ​အဲ​ဒီ​သိမ်း​ထား ​တဲ့​မြေ ​တွေ​ကို ​ကု​မ္ပဏီ​တွေ​ကို ​ပြန်​ရောင်း​ချလိုက်တာ​ရှိ​တယ် ။ ​ပြီး​တော့ ​စစ်​တပ်​က ​သိမ်း​ပြီး ​နိုင်​ငံ​ပိုင်​လုပ်​ငန်း​အ​ဖြစ် ​ပြောင်း​လဲ​လိုက်​တာ​ရှိ​တယ် ။ ​တ​ချို့​နေ​ရာ​တွေ ​မှာ​က ​ပြည်​သူ့​စစ်​တွေ​က ​သိမ်း​တာ​ရှိ​တယ် ။ ​နောက်​ပြီး ​သ​ယံ​ဇာ​တ​တူး​ဖေါ်​ဖို့ ​သိမ်း​ဆည်း​တာ​တွေ​လဲ​ရှိ​တယ် ။ ​ဖွံ့​ဖြိုး​ရေး​လုပ်​ငန်း​တွေ​ကို ​အ​ကြောင်း​ပြု​ပြီး ​သိမ်း ​တာ​တွေ ​လည်း​ရှိ​တယ် ။ ​စီ​မံ​ကိန်း​လုပ်​ငန်း​တွေ​ရှိ​တယ် ​တ​ချို့​နေ​ရာ​တွေ​မှာ ​လျော်​ကြေး​ပေး​တာ​တွေ​လည်း ​ရှိ​တယ် ။ ​မ​ပေး​တာ​လည်း ​ရှိ​တယ် ။ ​ဥ​ပ​မာ ​လတ်​တလော ​မူ​ဆယ်​မြို့​နယ်​ထဲ​မှာ ​ဖြစ်​နေ​တဲ့​ဟာ​က ​မြို့​ပြ ​စီ​မံ​ကိန်း ​အ​တွက် ​မြေ​ဧ​က ၁၆၀​ကျော် ​သိမ်း​ယူ​ဖို့​ပြင်​နေတယ် ။ ​လျော်​ကြေး ​တစ်​ဧ​က​ကို ​သိန်း ၅၀၀ ​ပေး​မယ်​ဆို​ပြီး ​ကမ်း​လှမ်း​ထားတယ် ။ ​ဒေ​သ​ခံ​တွေ​က ​လက်​မ​ခံ​ဘူး။ ​တ​ကယ်​လို့ ​ဒေ​သ​ခံ​တွေ ​ကိုယ်​တိုင်​အ​ကွက်ရိုက်​ ရောင်း​မယ်​ဆို​ရင် ​သိန်း ၄၀၀၀ ​လောက်​ရမယ် ​အ​နိုင်​ကျင့်​တဲ့​ပုံ​စံ​မျိုး ​ပေါက်​နေတာ​ပေါ့​နော် ။

မေး ။ ။ ​ဘယ်​အ​ချိန်​လောက်​က​စ​ပြီး ​မြေ​သိမ်းဆည်း​မှု​တွေ ​ဖြစ်​ပေါ် ​ခဲ့​တာ​လဲ ။

ဖြေ ။ ။ ​အ​ချိန်​ကာ​​အား​ဖြင့်​ဆို ၁၉၉၂ ​လောက်​က​တည်း​က ​စ​ဖြစ်​ခဲ့​တာ​ပေါ့​နော် ။ ​တ​ချို့​နေ​ရာ​တွေ ​မှာ​ဆို​ရင် ​ဦး​သိန်း​စိန်​အ​စိုး​ရ ​တက်​လာ​ပြီး ​နောက်​ပိုင်းလည်း ​ဆက်​ဖြစ်​နေ​သေး​တာ​တွေ ​လည်း ​ရှိ​တယ် ။

မေး ။ ။ ​ဒီ​ကိ​စ္စ​တွေ​အ​ပေါ် ​မြန်​မာ​လူ​ထု​မ​ဟာ​မိတ်​အ​ဖွဲ့​အ​နေ​နဲ့ ​ဘယ်​လို​ကိုင်​တွယ် ​ဖြေ​ရှင်း​သ​လဲ​ဗျ ။

ဖြေ ။ ။ ​အ​ဓိ​က ​က​တော့ ​လူ​ထု​ကို ​အ​ကြမ်း​မ​ဖက်​တဲ့​ လမ်း​ကြောင်း​ပေါ်​က​နေ​ပြီး​တော့ ​ကျ​နော်​တို့ ​နိုင်​ငံ​သား​အ​ခွင့်​အ​ရေး​တွေ ​ရ​အောင်​လို့ ​ပြ​ဋ္ဌာန်း ​ထား​တဲ့ ​မြေ​ယာ ​ဥ​ပ​ဒေ​တွေ​နဲ့​အ​ညီ ​ဒါ​တွေ​ကို​ အ​စိုး​ရက ​နေ​ပြီး​တော့​မှ ​ဥ​ပ​ဒေ​နဲ့​အ​ညီ ​ကျော​သား ​ရင်​သား​မ​ခွဲ​ခြား​ပဲ​နဲ့ ​အုပ်​ချုပ်​တတ်​ဖို့ ​လူ​ထု​က​လည်း​ပဲ ​ဒါ​တွေ​ကို ​ဥ​ပ​ဒေ​နဲ့ ​အ​ညီ ​တောင်း​ဆို​တတ်​ဖို့ ​ဆွေး​နွေး​တင်​ပြ​ပါ​တယ် ။

မေး ။ ။ ​ဆွေး​နွေး​တင်​ပြ​တဲ့​အ​ခါ​မှာ ​အ​စိုး​ရ​ဘက်​က ​ဘယ်​လို​ဆောင်​ရွက်​ပေး ​သ​လဲ​ဗျ ။

ဖြေ ။ ။ ​အ​စိုး​ရ​ဘက်​က​တော့ ​ဥ​ပ​က္ခာ​ပြု​ထား​တာ​ပေါ့​နော် ။ ​ဒါ​ပေ​မဲ့ ​လည်း ​ကျ​နော်​တို့ ​ဆက်​ပြီး​ကြိုး​စား ​ဆဲ​ပေါ့ ။ ​ဒါ​တွေ​နဲ့​ပတ်​သက်​လို့ ​စာ​အုပ် ​ထုတ် ​ထား​တာ ​လည်း​ရှိ​တယ် ။ ​တ​ချို့​နေ​ရာ​တွေ​မှာ​တော့ ​လူ​ထု​ကိုယ်​တိုင် ​တောင်းဆို​တဲ့​အ​တွက် ​ပြန်​ရ​တာ​တွေ​လည်း​ရှိ​သ​လို ​တ​ချို့​နေ​ရာ​တွေ​မှာ​တော့ ​ရပ်​တန့်​နေ​တာ​တွေ​ရှိ ​တယ် ။ ​တ​ချို့​နေ​ရာ​တွေ​မှာ​တော့ ​မ​အောင်​မြင်​တဲ့ ​အ​ပိုင်း​တွေ​လည်း ​အ​များ​ကြီး ​တွေ့​ရ​ပါ​တယ် ။

မေး ။ ။ ​ဘယ်​အ​ပိုင်း​တွေ​မှာ ​မ​အောင်​မြင်​တာ​လဲ​ဗျ ။

ဖြေ ။ ။ ​နိုင်​ငံ​တော်​စီး​ပွား​ရေး​လုပ်​ငန်း​တွေ​ဆို​ပြီး​တော့ ​အ​ကြောင်း​ပြ ​သိမ်း​ထားတာ​တွေ ​စစ်​တပ်​တပ်​ရင်း​တွေ ​တည်​ဆောက်​ထား​တဲ့ ​နေ​ရာ​တွေ​မှာ ​ပြန်​လည် ​ရ​ရှိ​ခြင်း​မ​ရှိ​ဘူး ။ ​တ​ချို့ ​အုပ်​ချုပ်​မှု​ရှုပ်​ထွေး​နေ​တဲ့ ​ကိ​စ္စ​တွေ​မှာ ​မ​အောင်​မြင်​တဲ့ ​အ​ပိုင်း ​တွေ​ရှိ​တယ် ။

မေး ။ ။ ​သျှမ်း​ပြည်​နယ်​မှာ ​လယ်​မြေ​သိမ်း​ခံ​ရ​တဲ့​သူ​တွေ​ဘက်​က ​ဆုံး​ရှုံး ​နစ်​နာ​မှု ​အ​တိုင်း​အ​တာ ​ဘယ်​လောက်​ရှိ​သ​လဲ ။

ဖြေ ။ ။ ​သျှမ်း​ပြည်​နယ်​မှာ ၂၀၁၂ ​ခု​နှစ် ​မြေ​ယာ​ဥ​ပ​ဒေ​နဲ့ ​မြေ​ယာ ​မှတ်​ပုံတင်​ခွင့် ​အ​ခု​အ​ချိန် ​အ​ထိ ​မ​ရ​သေး​တဲ့​အ​ပိုင်း​တွေ​ရှိ​တယ် ။ ​နောက် ​တစ်​ခု​က ​စစ်​တပ်​က ​စွန့်​လွတ်​လိုက်​ပါ​တယ် ​ဆို​တဲ့ ​မြေ​ယာ ​တွေ​ဟာ ​အ​ခု ​ချိန်ထိ ​တောင်​သူ ​လယ်​သမား​တွေ ​လက်​ထဲ ​ပြန်​မ​ရောက်​လာ​သေး​ဘူး ။ ​တ​ရား​ဝင် ​မြေ​ဧ​က ၅ ​သောင်းကျော် ​စွန့်​လွှတ်​ခဲ့​ပါ​တယ်​လို့ ​ပြော​တယ် ။ ​ဒါ​ပေ​မဲ့ ​ပြန်​မ​ရ​သေး​ဘူး ။ ​ဒါ​တွေ​က ​တောင်​သူ​တွေ​ဘက်​က ​ဆုံး​ရှုံးမှု​တွေ​ပါ ။ ​နောင်​ချို​မြို့​နယ်​ထဲ​မှာ​ဆို​ရင် ​အ​စု​လိုက် ​အ​ဖွဲ့လိုက်​ တ​ရား ​ရင်​ဆိုင်​မှု​တွေ​ရှိ​တယ် ။ ​တ​ရား​စွဲ​ဆို​ခံ​ရ​ပြီး ​ထောင်​ကျ​နေ​တဲ့ ​တောင်​သူ​တွေ​လည်း ​ရှိ​တယ် ။ ​တ​ရား​စွဲ​ဆို​ခံ​ရ​ဖို့ ​ပြင်​ဆင်​ခံ​နေ​ရ​တဲ့ ​သူ​တွေလည်း ​ရှိ​တယ် ။ ​နောင်​ချို​မြို့​နယ်​ထဲ​မှာ​ပဲ ၅ ​နှစ်​သား ​က​လေး​ပါ ​တ​ရား​စွဲ​ခံ​နေ​ရ​တဲ့ ​ထူး​ခြား ​ဖြစ်​စဉ်​တွေ​လည်း​ရှိ ​ပါ​တယ် ။

ကု​မ္မ​ဏီ​များ​၏ ​စီ​မံ​ကိန်း​များ​ကြောင့် ​လယ်​ယာ​မြေ​အ​သိမ်း​ခံ​ရ​သည့် ​ဒေ​သ​များ​အား​ပြ​သ​ထား​ပုံ