ချင်းမိုင် (မဇ္စျိမ) ။ ။ ထိုင်းနိုင်ငံ နေ့စဉ်ထုတ် အင်္ဂလိပ်သတင်းစာ နှစ်စောင်ဖြစ်သည့် ဘန်ကောက်ပို့စ်နှင့် နေးရှင်း သတင်းစာများကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က စတင်၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြန်လည် ဖြန့်ချိခွင့် ပြုလိုက်သည်။
တမျိုးလျှင် စောင်ရေ ၂ဝ စီအနက် နေပြည်တော်ရှိ ဝန်ကြီးဌာန ၆ ခု၊ ရန်ကုန်အခြေစိုက် နိုင်ငံခြားသံရုံးများနှင့် ကုလသမဂ္ဂ ရုံးများသို့ ဖြန့်ချိသည့် စောင်ရေများအတွက် စာပေဆင်ဆာဘုတ်ကို မဖြတ်ဘဲ ဖြန့်ချိခွင့်ရခြင်း ဖြစ်သော်လည်း ကျန်စောင်ရေများအတွက် ဆင်ဆာဘုတ်တွင် တနာရီကြာ စိစစ်မှုခံရသည်။
“ဒီနေ့က ပြပြီး ဆင်းနေတုန်း။ တခြား ဟိုတယ်တွေ ဖြန့်မယ်။ ဟိုတယ်တွေအားလုံးကို Marketingလုပ်ထား တယ်။ မန္တလေးမှာရှိတဲ့ ဟိုတယ် ၂ ခုကိုတော့ မလုပ်ရသေးဘူး” ဟု တင်သွင်းဖြန့်ဝေခွင့် လိုင်စင်ရ Success International Publisher's Distributor ကုမ္ပဏီပိုင်ရှင် ဦးမျိုးအောင်က ပြောသည်။
သတင်းစာများကို ထိုင်းအဲယားဝေး လေကြောင်းလိုင်းဖြင့် သယ်ဆောင်လာခဲ့ပြီး၊ မင်္ဂလာဒုံလေဆိပ်သို့ မနက် ၈ နာရီခွဲတွင် ရောက်ရှိလာသည်။
စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနသို့ သတင်းစာ တင်သွင်းကုန်ခွင့် လိုင်စင် ထုတ်ပေး ရေးအတွက် ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက် စာပေစိစစ်ရေးနှင့် မှတ်ပုံတင်ဌာန၏ သဘောထား မှတ်ချက် လိုအပ်သဖြင့် လျှောက်လဲတင်သွင်းလိုက်ရာ ၅ ရက်အကြာ ဖြန့်ဝေခွင့်ရခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဦးမျိုးအောင်က ဆိုသည်။
တစောင်လျှင် ၂၁ဝဝ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချမည့် သတင်းစာများကို နေပြည်တော် ဝန်ကြီးဌာနများ၊ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များ၊ ဟိုတယ်ကြီးများ အပါအဝင် အနည်းဆုံး ဝယ်ယူမည့် သူ ၁ဝ ဦးရှိပြီဟု ဆိုသည်။
“မြန်မာနိုင်ငံပေါ်မှာ သိပ်ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဝေဖန်တာဆိုရင် ဒီသတင်းကို ဖြတ်ပေးပါဆိုရင် ဗမာသတင်းပါတဲ့ စာရွက်ကို ဖြုတ်ထားလိုက်တယ်။ ကျန်တဲ့စာရွက်ပဲ ဝေတယ်” ဟု ၁၉၉၄ ခုနှစ်ကတည်းက နိုင်ငံခြားသတင်း စာ အချို့ကို အနည်းငယ်စီ တင်သွင်းခဲ့သော ဦးမျိုးအောင်က ပြောသည်။
မည်သို့သော သတင်း၊ အသုံးအနှုန်းများကို စာပေစိစစ်ရေးက ခွင့်မပြုဟု အတိအကျ မပြောနို်င်သော်လည်း အစိုးရကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်သည့်သတင်း၊ ၂ဝဝ၇ ခုနှစ် သံဃာတော်များ ဦးဆောင်သော လမ်းပေါ် ဆန္ဒပြမှု သတင်းများကို ဖယ်ရှားခံခဲ့ရသည်ဟု သူက ဆိုသည်။
သူသည် စင်္ကာပူနိုင်ငံထုတ် Straits Times နှင့် Business Time အပါအဝင် ဂျပန်နိုင်ငံထုတ် အဆာဟိ၊ နစ်ကေး စသည့် သတင်းစာပေါင်း ၁ဝ ခုခန့်ကိုလည်း ဖြန့်ဝေပေးနေသည်။
“ဒီဘန်ကောက်ပို့စ်နဲ့ နေးရှင်းမှာ ပါတဲ့ contents (အကြောင်းအရာ) တချို့က ဘယ်လိုမဆို၊ ကျနော်တို့ နိုင်ငံမှာ ရှိနေတဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့ ငြိစွန်းနိုင်တယ်။ ဆင်ဆာမှာ ပြဿနာရှိရင် ကျနော် ကုန်သည်ပဲ။ အဲဒီတုန်း ကမလုပ် ရဲခဲ့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုချိန်မှာတော့ စီးပွားရေးသမား တယောက်အနေနဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ပွင့်လင်းလာပြီး လုပ်လို့ကိုင်လို့ ရလာပြီ။ အရင်လောက် ဆင်ဆာမူကလည်း သိပ်ပြီးတော့ တင်းကျပ်မှုမရှိ တော့ဘူး ဆိုတာကို လေ့လာတွေ့ရှိရလို့ လက်တွေ့လုပ်တာ” ဟု ဦးမျိုးအောင်က ပြောသည်။
ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အင်္ဂလိပ်သတင်းစာများ ဖတ်သည့် လူဦးရေ အလွန်နည်းပါးပြီး၊ စာဖတ်ရေးကို အဓိက မထားဘဲ မိမိ၏ စားဝတ်နေရေးကို အဓိကထား ရုန်းကန်နေရခြင်းများကြောင့် စျေးကွက်အရ သေးလှသည်ဟု ဆိုသည်။
ဘန်ကောက်ပို့စ်နှင့် နေးရှင်း သတင်းစာများအား ရောင်းချခွင့်ပြုသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်က မြန်မာမီဒီယာ လောကမှာ တိုးတက်မှု တခုအတွက် ကြိုဆိုစရာ ခြေလှမ်းတခု ဖြစ်သော်လည်း မည်မျှအတိုင်းအတာအထိ ခွင့်ပြု မည်ကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဟု အရှေ့တောင်အာရှ သတင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့ SEAPA က တာဝန်ရှိသူ တဦးက ပြောသည်။
“နိုင်ငံခြား သတင်းစာတွေကို အစိုးရက ရေရှည်မှာ ဘယ်လို သဘောထား ဆက်ဆံမလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့် ရပါဦးမယ်။ အဲဒီနိုင်ငံခြား သတင်းစာတွေကိုရော ဆင်ဆာဖြတ်တဲ့ ဥပဒေတွေ နောက်ဆက်တွဲ ကန့်သတ်ချက် တွေနဲ့ အပြစ်ပေးတာမျိုးတွေရော ရှိမရှိ မသိနိုင်သေးပါဘူး။ တကယ်လို့ အဲဒီသတင်းစာတွေက အခု လက်ရှိ အာဏာရနေတဲ့ မြန်မာအစိုးရကို ထိခိုက်တဲ့ အထင်အမြင်မျိုးတွေ ပါလာခဲ့ရင်ကော အစိုးရက ဘယ်လို သဘောထားမလဲဆိုတဲ့ ကိစ္စလည်း ရှိပါသေးတယ်” ဟု သူက မဇ္စျိမကို ပြောသည်။
စစ်တပ်နောက်ခံ အစိုးရသစ်လက်ထက် စာပေစိစစ်ရေးမူများကို တဖြည်းဖြည်း လျှော့ကျပေးသွားမည်ဟု ပြီးခဲ့သည့် မတ်ကုန်ပိုင်းက ပြည်တွင်းမှ ဂျာနယ်အချို့အား စာပေစိစစ်ရေးဌာနသို့ ကြိုတင် တင်သွင်းရန် မလိုဘဲ တိုက်ရိုက် ထုတ်ဝေနိုင်မည်ဟု တာဝန်ရှိသူ ဦးတင်ဆွေက ပြောဆိုခဲ့သော်လည်း ယနေ့ထိ စာပေစိစစ်ရေးထံ တင်ပြရဆဲ ဖြစ်သည်။
