ခွန်းကလိုင်းဖရီး — တောင်တန်းတွေပေါ်က လူသွားလမ်းကျဉ်းကျဉ်းလေးထဲမှာ အမျိုးသားတွေနဲ့အတူ အမျိုးသမီးတွေလည်း ပေါက်ပြားကိုယ်စီကိုင်ပြီး ရွာချင်းဆက်တဲ့ ဆိုင်ကယ်လမ်းပေါက်ရောက်နိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေကြပါတယ်။
အခုလို လမ်းပေါက်နိုင်ဖို့ ရှမ်း/တောင်၊ ဖယ်ခုံမြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ကျေးရွာသုံးရွာပူးပေါင်းပြီး ရွာချင်းဆက်တဲ့ လူသွားလမ်းကို ဆိုင်ကယ်သွားနိုင်မယ့်လမ်းအဖြစ် အဆင့်မြှင့်တင်နေကြတာပါ။
ဒီလမ်းဟာ ဖယ်ခုံမြို့နယ်မှာရှိတဲ့ ရီနွဲ့ကျေးရွာအုပ်စုထဲက ကျေးရွာနှစ်ဖြစ်တဲ့ ဝှါစမ်းရွာဟောင်း၊ ဝှါစမ်းကရားနဲ့ အလယ်ကယန်းကျေးရွာအုပ်စုထဲက ရန်းခူကျေးကို ဆက်သွယ်ထားတဲ့ လမ်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ရန်းခူကျေးရွာရဲ့ ရပ်မိရပ်ဖတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ စခွန်းမောင်ညိုက ရွာချင်းဆက် ကိုယ်ထူကိုယ်လမ်းဖောက်လုပ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူမျှော်လင့်ထားတာကို ခုလို ပြောပါတယ်။
“လမ်းဆိုတာက လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေးအဖက်ဖက်မှာပေါ့နော်။ အကုန်လုံးအကျိုးပြုပါတယ်။ လမ်းသာပြီးရင် ဆိုရင်တော့ တအားနီးသွားပြီလေ။ ဆိုင်ကယ်နဲ့ သွားလို့ လာလို့လည်း ရပြီဆိုရင်တော့ ဥပမာ လူဖျားလူနာဆိုတော့လည်း ဝှါစမ်းဖျားနာရင် ရန်းခူမှာ လာကုဆိုရင်လည်း ခဏလေး အဲ့မျိုးဖြစ်သွားတာပေါ့။ အခုခေတ်ဆို တစ်ရွာနဲ့တစ်ရွာ ရွာချင်းဆက်လမ််း ရှိထားလည်း မမှားဘူးပေါ့နော်။”
ကျေးရွာသူ၊သားတွေရဲ့ လုပ်အားနဲ့ပဲ ပေါက်ပြား၊ ဓါး၊ သံချောင်း၊ တူစတာတွေကို အသုံးပြုပြီး လမ်းဖြစ်လာအောင် လုပ်နေရတာကြောင့် အခက်အခဲရှိပါတယ်။
လမ်းပေါ်ရှိတဲ့ ကျောက်တုံးတွေကို ယမ်းတွေနဲ့ ဖောက်ခွဲပစ်ဖို့ မတတ်နိုင်လို့ ထင်းမီးတွေနဲ့ပဲ မီးတိုက် အပူပေးပြီး ထုခွဲရှင်းလင်းတဲ့နည်းနဲ့ပဲ လုပ်ဆောင်ရပါတယ်။
လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခြေအနေမတည်ငြိမ်တဲ့ အနေအထားမှာ အစိုးရဆီက အကူအညီမရရှိနိုင်ကြတာကြောင့် ကိုယ်ထူကိုယ်ထ လုပ်ဆောင်နေကြရတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
“ကျနော်တို့နိုင်ငံခါကျတော့ မတည်ငြိမ်တဲ့ အနေအထားမှာလည်း ရှိပြီးတော့မှ ကျနော်တို့က ဘယ်လို ပြောရမလဲဆိုရင် တောတောင်မှာ နေနေတဲ့ ပုဂ္ဂုလ် ခါကျတော့ ဆက်သွယ်ရေးက ကျနော်တို့ အဓိက လိုနေတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ အင်အားခါကျတော့ အားနည်းတယ်။ ဘာဖြစ်လဲဆို ရွာမှာက အိမ်ခြေက ၃၀၊ အဲဒီ ၃၀ တောင်မှ မုဆိုးဖို၊ မုဆိုးမတွေလည်း များပါလိမ့်မယ်။ ဘယ်လိုပြောရမလဲ အခက်အခဲက ငွေရေးကြေးရေးနဲ့၊ နိုင်ငံရေးနဲ့၊ လူအင်အားမရှိတဲ့ခါကျတော့ ဒီလိုမျိုးလုပ်နေရတာပေါ့နော်။ တကယ်တမ်း ပိုက်ဆံရှိမယ်ဆိုရင် စက်ယန္တရားတွေနဲ့ သို့မဟုတ်ရင် လူအများနဲ့ ငှားမယ်ဆိုင်ရင်တော့ ပိုအဆင်ပြေမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”လို့ ဝှါစမ်းကျေးရွာမှာ နေထိုင်တဲ့ စခွန်းမြင့်အောင်က ဆိုပါတယ်။
ဒီလမ်းကို ယခင် ခြေလျင်နဲ့ သွားလာတဲ့အခါ ၃ နာရီနောက်အချိန်ပေးရပြီး ဆိုင်ကယ်လမ်းပေါက်တဲ့အခါကျရင် နာရီဝက်ကျော် လောက်နဲ့ပဲ သွားလာနိုင်ကြတော့မှာပါ။
ဒီလမ်းဖောက်လုပ်ဖို့အတွက် ရွာတွေထဲက အင်အားသုံးနိုင်တဲ့ ဘယ်အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ကိုမဆို လုပ်အားပေးကြဖို့ ပြောဆိုထားကြပါတယ်။
ဒီလို လမ်းဖောက်လုပ်တာကို ရန်းခူကျေးရွာနေ ရပ်မိရပ်ဖ စခွန်းမောင်ညိုက ”တစ်အိမ်ထောင်တစ်ယောက်မဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့က ဥပမာ ယောက်ျားမှန်သမျှ အင်အားဗလတောင့်တဲ့လူဆို အကုန်လုံးသွားခိုင်းစေချင်တယ်။ တခါတလေ တစ်အိမ် ထောင်တစ်ယောက်ဆို တစ်အိမ်ထောင်တစ်ယောက်မှ မပါတဲ့လူလည်း ရှိတာပေါ့နော်။ အဲ့ခါကျတော့ အနည်းဆုံးတစ်အိမ်ထောင်တစ်ယောက်အဲ့မျိုးမဟုတ်ဘူး။ လုပ်အားပေးဆိုတာ ယောက်ျား၊ မိန်းကလေးကစ သွားရမယ်ဆိုတာ ပြောတော့ ပြောထားတာပေါ့နော်။”လို့ ဆိုပါတယ်။
အဲ့ဒီကျေးရွာ သုံးရွာအတွက် ရွာချင်းဆက် လမ်းပေါက်နိုင်ဖို့အတွက် ရွာသူ၊သားအင်အား ၁၃၀ လောက်က သုံးရက်ဆက် လုပ်အားပေးလုပ်ခဲ့ကြတာပါ။
လုပ်အားပေးလာတဲ့ ရွာသူ၊သားတွေ နေ့လည်စာစားဖို့အတွက် ကယန်းပြည်သစ်ပါတီ၊ အမှတ် (၂) မြို့နယ်ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က အလှူငွေထည့်ဝင်ပေးထားသလို အခြားအလှူရှင်တချို့ကလည်း ပါဝင်ကူညီ ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ကျနော်တို့က ဒီလိုမျိုးလက်နဲ့ပဲ လုပ်ရတဲ့အခါကျတော့ ပြောရမယ်ဆို ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ ဒီအကူအညီတွေ၊ ဒီနိုင်ငံရေး၊ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုခုပေါ့နော်၊ သူတို့က ကျနော်တို့ကို လုပ်ပေးနိုင်မယ်ဆို ပိုကောင်းမယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဒီလိုမျိုးလက်နဲ့ပဲ လုပ်တဲ့ခါကျတော့ မဖြစ်မြောက်နိုင်ဘူးပေါ့နော်။ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ အတတ်နိုင်ဆုံး ဒီလိုမျိုးအခြေအနေရှိတဲ့အခါကျတော့ ကျနော်တို့ ပြောပြ၊ တောင်းဆိုချင်တာပေါ့နော်။ တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့၊ တခုခု၊ အလှူရှင်တွေပေါ့နော်။” လို့ ရပ်မိရပ်ဖ စခွန်းမောင်ညိုက ပြောပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်မှာတော့ ဒေသခံရွာသားတွေက ဆိုင်ကယ်လမ်းလောက်သာ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ဖောက်လုပ်နေကြ ပေမယ့် တချိန်ကျရင်တော့ ကားလမ်းပေါက်နိုင်တဲ့အထိ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ မျှော် လင့်ထားကြပါတယ်။
ကယန်းတိုင်းရင်းသားတွေ နေထိုင်တဲ့ တောင်ပေါ်ဒေသက အဆိုပါကျေးရွာတွေဟာ လမ်းပန်းဆက်သွယ် ရေးခက်အခဲပြီး စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး ကဏ္ဍတွေမှာလည်း တခြားသောဒေသတွေထက် အားနည်းနေပါတယ်။
