၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေလးစားလိုက္နာရန္ ကမၻာတဝွန္းရွိ သတင္းဌာန ၃၃ ခု ပါဝင္သည့္ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ ဖလွယ္ေရးအဖြဲ႔ IFEX က ယမန္ေန႔တြင္ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ကာ ျမန္မာစစ္အစုိးရကို ပန္ၾကား လိုက္သည္။

ဤအခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာမွသာလွ်င္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ျမန္မာျပည္သူမ်ားက သူတို႔၏ ဆႏၵကို လြတ္လပ္မွ်တစြာ ထုတ္ေဖာ္ ျပသခြင့္ရသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအျဖစ္ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူလိမ့္မည္ဟု IFEX က ဆိုသည္။

ဤပန္ၾကားခ်က္သည္ အထူးသျဖင့္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားကိုလည္း စစ္အစိုးရအား လြတ္လပ္ညီမွ်စြာ သတင္းရယူခြင့္ စေသာ အခြင့္ အေရးမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳေစေရး တိုက္တြန္းေပးပါရန္ တၿပိဳင္တည္း ပန္ၾကားျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

’’ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲ သမိုင္းဆိုင္ရာ အေရးပါသည့္ အခိုက္အတန္႔တြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္၊ သတင္းရယူခြင့္၊ ဒီမိုကေရစီ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား အာမခံခ်က္ ရွိေစေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႔ဝင္ အစိုးရမ်ားကို က်ေနာ္တို႔ ေတာင္းဆိုပါသည္’’ ဟု ဘာရိန္း၊ ဗင္နီဇြဲလားႏွင့္ အေနာက္အာဖရိကတို႔အထိ ကမၻာအႏွံ႔ က်ယ္ျပန္႔စြာ ပါဝင္ သည့္ IFEX ညြန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ၾကီးက ဆိုသည္။

ျပည္တြင္းျပည္ပ သတင္းဌာနမ်ား၌ ပါဝင္ေသာ အေရးပါသည့္ သတင္းမ်ားကို စစ္အစိုးရက ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည့္အျပင္ ’’ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္သည့္ အနည္းဆံုး ပါတီ ၃ ခုကို သူတုိ႔၏ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္မိန္႔ခြန္း၌ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က မသင့္ေတာ္ဟု သတ္မွတ္သည့္ အခ်က္မ်ား ပါဝင္သျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထုတ္လႊင့္ခြင့္ မျပဳခဲ့’’ ဟု IFEX က ထည့္သြင္းေရးသားထားသည္။

ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ကို တတ္ႏိုင္သမွ် လြတ္လပ္ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ျပဳလုပ္ရန္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔မ်ားက စစ္အစိုးရကို ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ တိုက္တြန္းခဲ့ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရကမူ ေရြးေကာက္ပြဲသတင္း ရယူႏိုင္သူမ်ား ျပည္တြင္း၌ အလံု အေလာက္ ရွိသည္ဟုဆိုကာ ပယ္ခ်လ်က္ရွိသည္။

IFEX အဖြဲ႔ဝင္မ်ားက ’’၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကို တစံုတရာ အတိုင္းအတာတခုအထိ သတင္းရယူေပးႏိုင္မည့္ ပုဂၢလိကပိုင္ သတင္း ဌာနမ်ား ျပည္တြင္း၌ ရွိေနသည္ကို အသိအမွတ္ျပဳပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္တြင္း မီဒီယာမ်ားျဖစ္ေသာ အစိုးရႏွင့္ ပုဂၢလိက သတင္း ဌာနမ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲသတင္းမ်ား ေရးသား တင္ျပရာတြင္ ပါဝင္သည့္ စာသားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ခံရဆဲျဖစ္သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားသည္ ဆန္႔က်င္ဘက္အျမင္၊ ေဝဖန္စိစစ္သည့္ အျမင္မ်ားကို ေဖာ္ျပခြင့္ မေပးရန္ တမင္ရည္ရြယ္ ျပဳလုပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္’’ ဟု တံု႔ျပန္ေျပာဆိုထားသည္။

၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကိုေသာ္၎၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကိုေသာ္၎ မွားယြင္းကိုးကားမိျခင္း၊ မွားယြင္းအဓိပၸာယ္ ေဖာ္ျပ မိျခင္းတို႔မွ်ျဖင့္ ရာဇဝတ္ ေၾကာင္းအရ တရားစြဲဆိုခံရႏိုင္သည္။ ယင္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲသတင္းမ်ား ေရးသားရာ၌ အစိုးရက တရားဝင္ ေဖာ္ျပေနေသာ လမ္းေၾကာင္းမွ အနည္းငယ္မွ် ေသြဖည္ခြင့္ မေပးရန္ ၾကိဳးစားျခင္းလည္း ျဖစ္သည္ဟု IFEX က ဆိုသည္။

IFEX ကို ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ကေနဒါႏိုင္ငံ မြန္ထရီရယ္ၿမိဳ႕၌ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး မဇၩိမသတင္းဌာနသည္လည္း အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းဌာနေပါင္း ၈ဝ ေက်ာ္ ရွိၿပီး လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ေနမႈ မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ဖြင့္ခ် တိုက္ပြဲဝင္လ်က္ရွိသည္။

IFEX ၏ ယမန္ေန႔ ပန္ၾကားခ်က္သည္ ယခုလ ၂၈ ရက္ေန႔မွ ၃ဝ ရက္ေန႔အထိ ဟႏိြဳင္ၿမိဳ႕၌ က်င္းပမည့္ ၁၇ ၾကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေဝး မတိုင္မီ ၾကိဳတင္ထုတ္ျပန္လိုက္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။