“အာဏာပုိင္ေတြဟာ မိမိတုိ႔သေဘာမက်တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ဆုိရင္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈလုိက္၊ လုိခ်င္တဲ့ရလဒ္ ျဖစ္လာႏုိးႏုိး၊ ေရြးေကာက္ပြဲအသစ္ေတြ က်င္းပလုိက္တဲ့ လုပ္ေနမယ္ဆုိရင္ေတာ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕အနာဂတ္နဲ႔ ကစားရာေရာက္ပါလိမ့္မယ္” ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (၁၉၉၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၈ ရက္)

(က)

ၾသဂုတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔က ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္၊ ႏုိဝင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမည္ဟု ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၈၉/၂ဝ၁ဝ ႏွင့္ ေၾကညာခ်က္ကုိ စစ္အုပ္စုမွ ထုတ္ျပန္လုိက္ၿပီျဖစ္သည္။ ဆုိင္းမဆင့္ ဗုံမဆင့္ပင္။ ၈၅ ရက္ခြာကာ ေၾကညာလုိက္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ မည္မွ်တရားမွ်တမႈရွိမည္၊ မည္မွ်လြတ္လပ္မႈရွိမည္ကုိ မည္သူမွ် ကံေသကံမ,မတြက္ခ်က္ႏုိင္ေသး။

သို႔ေသာ္လည္း တရားမွ်တမႈ အရွိဆုံးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈ အကင္းဆုံးဟုဆုိခဲ့သည့္ ၁၉၉ဝ ျပည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အား ယခု ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲႏွင့္ေခ်ဖ်က္ကာ စစ္တပ္ႀကီးစုိးေသာလႊတ္ေတာ္ကုိ ႏုိင္ငံတကာ အသိအမွတ္ ျပဳေစရန္ စစ္အုပ္စုက ႀကံေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္သည္ကုိမူ ျငင္း၍မရေခ်။

ႏွစ္,ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ၾကာ ျပတ္လပ္ေနခဲ့ရသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအား ျပည္သူတုိ႔လုိလားေတာင့္ တေသာ္လည္း စစ္အုပ္စုက်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအား အျပည့္အဝယုံၾကည္၍မရႏုိင္။ ျမန္မာျပည္သူလူထုသည္ တရားမွ်တၿပီး လြတ္လပ္သည့္ ဒီမုိကေရစီအစုိးရကုိ လုိလားေတာင့္တေနသည္မွာ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ အေတာ္အတန္ ၾကာျမင့္ၿပီ ျဖစ္သည္။

(ခ)

“ဒီမုိကေရစီဆုိသည္မွာ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ မိမိတုိ႔ကုိအုပ္ခ်ဳပ္မည့္သူမ်ားကုိ ေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ (သုိ႔မဟုတ္) ျငင္းပယ္ပုိင္ခြင့္ဟူသည့္ အခြင့္အလမ္းကုိ ရရွိေစျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္” ဟူသည့္ စကားတခြန္းရွိခဲ့သည္။ ဒီမုိကေရစီအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ မရွိမျဖစ္။ သုိ႔ေသာ္ တရားမွ်တမႈႏွင့္ လြတ္လပ္မႈတုိ႔ရွိရန္သည္ အလြန္အေရးႀကီးသည္။

ႏွစ္,ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ေက်ာ္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရား အသြယ္သြယ္ကုိ ဘုိးဘြားပုိင္အေမြသဖြယ္  ဖက္တြယ္ထားသည့္ စစ္အုပ္စုသည္ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အာဏာအား မည္သူ႔မွ် မေပးလုိ။ တုိင္းျပည္အား “အေဖေသ၊ သားနန္းရ” စနစ္မ်ဳိးအတုိင္း အမ်ဳိးေတာ္ အေဆြေတာ္တုိ႔ျဖင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားလုိသည္မွာ ဆုိဖြယ္ရာပင္မရွိ။

အလုပ္လက္မဲ့ ထူေျပာလွေသာ တုိင္းျပည္တြင္ ျပည္သူသည္ စစ္အုပ္စု၏ ေရြးေကာက္ပြဲအား စိတ္ဝင္စားဟန္ မျပ။ တက္လာသည့္အစုိးရမ်ားအေနျဖင့္ သူတုိ႔၏လြတ္လပ္မႈ၊ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းမ်ားကုိ ဖန္တီး ေပးႏုိင္ရန္သာ အေရးႀကီးသည္ ဟုဆုိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မည္သည့္အစုိးရပင္ျဖစ္ျဖစ္ သူတုိ႔အတြက္ အေရးမႀကီး။ အေရးႀကီးသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ၾကာ ဆုံး႐ႈံးေနရသည့္ သူတုိ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ဖန္တီးေပးႏုိင္မည့္ အစုိးရတရပ္ျဖစ္ဖုိ႔သာ အေရးႀကီးသည္။

အမ်ားအစုအတြက္ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းႏွင့္ လြတ္လပ္မႈမရွိေသာ တုိင္းျပည္သည္ အႏွစ္၊ ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ လုံးလုံး အာဏာရွင္တစု၏ ထင္သလုိ ျခယ္လွယ္မႈ လက္ေအာက္တြင္ စိစိညက္ညက္ ေက်ေနခဲ့ၿပီမွာ ဆုိဖြယ္ ရာပင္မရွိ။ အႏွစ္,ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္အတြင္း ျပည္သူလူထုႀကီး၏ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး အတြက္ ထိေရာက္သည့္ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ လုပ္သည္ဟူ၍ မေတြ႔ရ။

ထုိေနရာမ်ားတြင္သုံးစြဲရမည့္ စားရိတ္မ်ားအား စစ္တပ္အခုိင္အမာ တည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ စစ္လက္နက္ ဝယ္ယူစုေဆာင္းေရးဘက္တြင္ အိတ္သြန္ဖာေမွာက္ အျပည့္အဝ အသုံးျပဳခဲ့သည္။ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် မလုပ္ေဆာင္္ေသာ္လည္း  လုပ္ေဆာင္ေနသည့္သူမ်ားအား ဟန္႔တား ေႏွာင့္ယွက္ရန္အတြက္မူ စစ္အုပ္စုသည္ ဝန္ေလးျခင္းမရွိ။

ယခု စစ္အုပ္စု က်င္းပေပးမည့္ေရြးေကာက္ပြဲအား မည္သည့္ “တရားမွ်တမႈေပတံ”မွ်ႏွင့္ပင္ တုိင္းၾကည့္ရန္မလုိ။ ထင္ထင္ရွင္းရွင္းပင္ ေတြ႔ႏုိင္ျမင္ႏုိင္သည္။ စစ္အုပ္စုပုံေဖာ္ေနသည့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္သူလူထု၏ လြတ္လပ္စြာဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ ပ်က္ျပားဦးမည္ဆုိသည္မွာ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒ ဆႏၵခံယူပြဲႏွင့္ပင္ သိျမင္ၿပီး ျဖစ္သည္။

(ဂ)

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူဦးေရ ၅၉  သန္းရွိသည့္အနက္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးႏုိင္သည့္သူမွာ သန္း ၃ဝ ခန္႔ ရွိသည္ဟူေသာ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ စစ္အုပ္စု၏ ေထာက္တုိင္ ပါတီႀကီးျဖစ္သည့္ ႀကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးအသင္းမွ အမည္ေျပာင္းထားေသာ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ၏ ဗဟုိေကာ္မတီ အတြင္းေရးမႉးျဖစ္သူ စက္မႈ ၁ ဝန္ႀကီးက ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲတဝက္ေက်ာ္ျဖင့္ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ အျပတ္အသတ္ႏုိင္မည္ဟု ေႂကြးေၾကာ္ထား၏။

တဘက္မွလည္း သူလုိကုိယ္လုိ ပါတီတခုက ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ စည္း႐ံုးေရးဆင္းသည္ကုိ ဝုိင္းဝန္း၍ ႐ိုက္ႏွက္ လုိက္ၾကျပန္သည္။ ပါတီအလံ၊ တံဆိပ္၊ စာ႐ြက္စာတမ္းမ်ားကုိ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးပစ္ျပန္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ တခု အတြက္ အၿပိဳင္အဆုိင္စည္႐ံုးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည့္ ပါတီအမ်ားသည္ပင္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ မတူညီသည့္ အတြက္ အခြင့္မတူ၊ အာဏာမတူ။

၂ဝဝ၃ ဒီပဲယင္းလုပ္ႀကံမႈတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ၿပီး နာမည္ဆုိးျဖင့္ေက်ာ္ၾကားလာသည့္ ႀကံ့ဖြံ႔၏နာယက အႀကီး အကဲသည္လည္း စစ္တပ္ထိပ္သီး အႀကီး၊အကဲပင္။ အသင္းမွ ပါတီျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္လည္း ဦးစီး ဦးေဆာင္တုိ႔သည္ “ဗုိလ္” မွ “ဦး” သုိ႔ ေျပာင္းလဲ နာမည္ခံထားသူမ်ားသာျဖစ္သည္။

ပုိ၍ဆုိးသည္မွာ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ ႏုိင္ငံေတာ္စရိတ္ျဖင့္ စည္း႐ုံးေရးဆင္းေနသည္ကုိ က်န္ပါတီမ်ားက မႏွစ္ၿမိဳ႕ႏုိင္။ လက္မခံႏုိင္။ ျဖစ္လည္း မျဖစ္သင့္သည့္ အျဖစ္ပင္။ ႀက့ံဖြံ႔ပါတီမွ လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ုံးလႈပ္ရွားေနခ်ိန္တြင္ တျခားေသာပါတီ သုံးဆယ္ေက်ာ္၊ ေလးဆယ္ခန္႔တုိ႔မွာ ေငြေၾကးအခက္အခဲႏွင့္ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္ မ်ားၾကားတြင္ စစ္အုပ္စု၏ ေႏွာင့္ယွက္မႈမ်ားကုိပါ ခံေနရသည္။

ကုိယ္စားလွယ္တဦးလွ်င္ ၅ သိန္းဟူေသာ ေငြပမာဏသည္ တုိင္းျပည္တြင္း ရွာေဖြရသည္မွာ ထင္သေလာက္ မလြယ္ကူ။ ပါတီ၏ အာေဘာ္၊ အျမင္ႏွင့္ ေလ့လာစရာသတင္း အခ်က္အလက္တုိ႔ကုိပင္ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္း ေရြးခ်ယ္ဆႏၵအတည္ျပဳေပးမည့္ ျပည္သူထံသုိ႔ လြတ္လပ္စြာထုတ္ ေဖာ္ျပသခြင့္မရ။ အားလုံးအကန္႔ အသတ္မ်ားျဖင့္သာ။

အတုိက္အခံတုိ႔၏လႈပ္ရွားမႈကုိ သည္းခံေလ့မရွိသည့္ႏုိင္ငံတြင္ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္ ထြန္းကားေနသည္မွာ မဆန္း။ သုိ႔ေသာ္ ျပည္သူအား မေမ့သင့္။ အစုိးရမွေန၍ ျပည္သူဟူ၍ ေပၚေပါက္လာသည္မဟုတ္။ ျပည္သူထံမွသာ အစုိးရျဖစ္ထြန္းလာျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိအရာ အား အာဏာရွင္တုိ႔ မေမ့သင့္။

(ဃ)

စစ္အုပ္စုပုံေဖာ္ေနေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားလြန္းလွသည့္ အေျခခံဥပေဒသည္ သူတုိ႔အတြက္မူ ကန္႔သတ္ခ်က္မရွိ။ အတားအဆီးမရွိ။ ထုိ႔ျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္တြင္လည္း အာဏာမရွိ။ အထက္က ၫႊန္ၾကားခ်က္ကုိ ေစာင့္ဆုိင္းရင္းျဖင့္သာ အလုပ္,လုပ္ေနရသည္။ မည္သည့္ႏုိင္ငံ၊ မည္သည့္ဒီမုိကေရစီ အစုိးရတရပ္တြင္မွ ေတြ႔ရ၊ ၾကားရျခင္းမရွိသည့္ လုပ္ရပ္ျဖစ္သည္။  အမွန္တကယ္တြင္ စစ္အုပ္စုသည္ ျပည္သူ႔သာယာဝေျပာေရးကုိ လ်စ္လ်ဴ႐ႈကာ ဒီမုိကေရစီအေရကုိ ၿခဳံလႊမ္းရန္ ႀကဳိးစားေနျခင္းသာျဖစ္သည္။

ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျခင္းအားျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳ မူတခုေျပာင္းလဲလုိက္ျခင္း မွ်သာျဖစ္ၿပီး၊ လူကမူ ေျပာင္းလဲျခင္းရွိမည္မဟုတ္သည္မွာ စစ္ဘက္မွအရပ္ဘက္သုိ႔ ေျပာင္းလဲလုိက္သည့္ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားက သာဓကျဖစ္သည္။

အႏွစ္,ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ တရားမဝင္အစုိးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ တုိင္းျပည္၏သံယံဇာတတုိ႔ ကြယ္ေပ်ာက္ ကုန္သလုိ၊ တတ္သိပညာရွင္မ်ားလည္း ယိုစိမ့္ခဲ့ရသည္။ ျပည္တြင္းစစ္မီးေတာက္ေလာင္မႈ ေအာက္တြင္ ျပည္သူအေပါင္းတုိ႔ ဒုကၡေပါင္းစုံကုိ ခါးစည္းခံခဲ့ရသလုိ အလုပ္အခြင့္အလမ္း ဖန္တီး မေပးႏုိင္မႈတြင္ လုပ္အား ရင္းျမစ္မ်ား ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရသည္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားျပႆနာ၊ တုိင္းရင္းသား ျပႆနာ၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာ၊ လူကုန္ကူးမႈျပႆနာတုိ႔ျဖင့္ စစ္အုပ္စု အုပ္စုိးသည့္တုိင္းျပည္သည္ ျပႆနာတုိ႔ျဖင့္သာ ပုိမုိက်ဥ္းထဲ က်ပ္ထဲ ေရာက္ခဲ့ရသည္။

စစ္အုပ္သည္ ထုိအရာမ်ားကုိ မသိမဟုတ္။ သိပါသည္။ မသိက်ဳိးႏြံကၽြန္ ျပဳေနျခင္းသာျဖစ္သည္။ “ဘယ္သူ ေသေသ၊ ငေတမာရင္ၿပီးေရာ” ဟူေသာ စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ စစ္အုပ္စုသည္ ကမာၻမီးေလာင္ သားေကာင္ခ်နင္းကာ ႏုိင္ငံတကာအလယ္ မ်က္ႏွာေျပာင္တုိက္ဝံ့ခဲ့သည္။

ႏုိင္ငံသားတုိင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ႏုိင္ငံ့အေရးသည္ ျပည္သူတုိ႔၏ ေန႔စဥ္ဘဝမ်ားႏွင့္ တနည္းတဖုံ ဆက္စပ္ လွ်က္ရွိသည္။ ျပည္သူ႔အေရးကုိ ျပည္သူသာလွ်င္ ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္၊ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ခြင့္ ရွိရမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိသည္ မ်ားကုိ စစ္အုပ္စုက ဆက္လက္လ်စ္လ်ဴရႈေနဦးမည္ဆုိလွ်င္၊ စစ္ဗိုလ္ တမတ္သားပါ အရပ္သား လႊတ္ေတာ္ အတြက္ ေဘာင္ဘီးဝတ္ရင္း ေရးဆြဲထားသည့္ဥပေဒသည္ ျပည္သူလူထုအား ဒီမုိကေရစီကုိ ဗလုံးဗေထြး ေရ႐ြတ္ ျပမည္မွာ မလြဲဧကန္ပင္ျဖစ္သည္။