အစိုးရက ၂၀၁၃ ခုနှစ်ကစပြီး စာသင်ကျောင်းများတွင် သက်ဆိုင်ရာတိုင်းရင်းသားစာပေကို တရားဝင် သင်ကြားခွင့်ပြုလိုက်သည့် ကယား.၊ ကယန်း၊ ကယော စသည့် ကယား (ကရင်နီ) တိုင်းရင်းသားစာပေများ၏ သင်ပုန်းကြီးပုံနှိပ်စာအုပ်များအား တရားဝင်အတည်ပြုခြင်းမရှိသေးသည့်အတွက် မသင်ကြားနိုင်သေးကြောင်း သိရသည်။
“အစိုးရကခွင့်ပြုလိုက်တော့ ကျွန်တော်တို့စပြီးသင်ချင် တယ်ပေါ့နော် ဒါပေမယ့်လောလောဆယ် သူတို့ ထုတ်ခိုင်းတဲ့ text book ကျောင်းသုံးစာအုပ်တွေကို တင်ပြထားတယ်၊ ဒါပေမယ့်မရသေးဘူး စာအုပ်မရှိသေး တော့ စာသင်လို့မရသေးပါ״ဟု ကယောစာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှူအဖွဲ့ဝင် ဦးဒိုးရီက ပြောသည်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ကယောစာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှုအသင်းက ဟိုယာဒေသတွင် ကယောလူငယ် များအား စာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှူဆွေးနွေးပွဲအပြီးတွင် ပြောကြားသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ကယောတိုင်းရင်းသားတွေအနေနဲ့ ကယောစာပေကို တရားဝင်သင်ကြားခွင့်မရှိခဲ့သောကြောင့် ယခုနောက်ပိုင်း လူငယ်အများစုမှာ စာပေ တတ်မြောက်ခြင်းမရှိသော အခြေနေများ ရှိနေကြောင်းသိရသည်။
ထို့ကြောင့် တရားဝင်သင်ကြားခွင့်ရလာသောအချိန်တွင် မိမိတို့စာပေအား ပျောက်ပျက်မသွားစေရန် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန်လိုအပ်ကြောင်း ကယောလူငယ်တဦးဖြစ်သူ ကိုဒီးဒီ ကပြောသည်။
ကျွန်တော်တို့တုန်းကမသင်ခဲ့ရဘူး စာပေနဲ့ပတ်သတ်ရင်ကိုယ့်စာပေကို မရေးတတ်ပေမယ့်တန်ဖိုးတော့ထား တယ်၊ ခုကတရားဝင်လည်းဖြစ်တယ်၊ ခေတ်လည်းပွင့်လင်းလာပြီ ဒီလိုချိန်မှာကိုယ့်မိခင်ဘာသာစကားစာပေကို ကြိုးစားသင်ပေးဖို့ ထိန်းသိမ်းဖို့လိုတယ် ״ ကိုဒီးဒီက ပြောသည်။
ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင်စာအုပ် အခက်ခဲတွေကြောင့် အစိုးရကျောင်းများတွင် ကယောစာပေအား သင်ကြားနိုင်ခြင်းမရှိသေးသော်လည်း လာမည့် ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ပညာသင်နှစ်အတွင်း သင်ကြားနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ထားကြောင်း ကိုဒီးဒီကပြောသည်။
မြန်နိုင်ငံတွင် တိုင်းရင်းသားဒေသရှိ အချို့အစိုးရကျောင်းများ၌ သက်ဆိုင်ရာတိုင်းရင်းသားစာပေများကို ကျောင်းချိန်ပြည်ပတွင် တရားဝင်သင်ကြားနေပြီ ဖြစ်သည်။
ကယားပြည်နယ်တွင် ကယား စာပေအပါအဝင် ကယောနှင့် ကယန်းစာပေအား အစိုးရမှ အတည်ပြုပေးသည့် သင်ကြားရေး စာအုပ်မရရှိသေးသည့် အခက်အခဲကြောင့် ယနေ့တိုင် သင်ကြားနိုင်ခြင်းမရှိသေးကြောင်းသိရ သည်။