ကရင်နီပြည်နယ် ရှားတောမြို့နယ်အတွင်းရှိ ရွေ့ပြောင်းရေးစခန်းများမှ မူရင်းကျေးရွာသို့ ပြန်လည် နေထိုင်ကြသော အချို့ဒေသခံပြည်သူများသည် ဗမာစကား ကျွမ်းကျင်စွာ မတတ်မြောက်၍ မကြာခဏ ကျေးရွာမှထွက်ပြေး တိမ်းရှောင် နေကြရသည်ဟု ထိုဒေသသို့ သွားရောက်မြင်တွေ့ သူများကပြောသည်။
“တချို့က ဗမာစကား မပြောတတ်ကြဘူး၊ စာလည်း ဘာမှ မတတ်ကြတော့ စစ်တပ်တွေ ရောက်လာရင် သူတို့ စကားများတယ်၊ သူတို့ ပြောပြီး၊ စစ်တပ်တွေနဲ့ စကား မပြောချင်ကြဘူးပေါ့၊ ခဏနေ ကျနော်တို့ကို များများ မေးရင် ပြန်မပြောတတ်ဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့ကို ရိုက်မယ်၊ ဖိနှိပ်မယ် ပြောကြပြီး ထွက်ပြေးလေ့ရှိကြတယ်” ဟု အခြေအနေကို သွားရောက်လေ့လာခဲ့သူ ပြည်ထဲရေး ဒု-၀န်ကြီး ဗမာနိုင်က ပြန်လည်ပြောပြသည်။
စစ်အစိုးရတပ်များသည် ဒေသခံပြည်သူများအား ကရင်နီတပ်မတော်နှင့်် ဆက်သွယ်မှု ပြုလုပ်နေခြင်း၊ သတင်းများ ပေးပို့နေခြင်း စသည့် မသင်္ကာမှုများဖြင့် စွပ်စွဲလေ့ရှိသည့်အတွက် ၎င်းတို့အား ဖိနှိပ်ညှင်းပမ်းမည်ကို ကြောက်၍ ထွက်ပြေးသော သူများလည်း ရှိနေသည်ဟု ဆက်လက်ပြောကြားသွားသည်။
ကျေးရွာသို့ စစ်အစိုးရတပ်ရင်းများမှ ၀င်ရောက်လာလျှင် အထူးသဖြင့် အထမ်းသမားအဖြစ် ခေါ်ယူလွယ်သော အမျိုးသားများနှင့် အလုပ်အကိုင် လုပ်နို်င်သော သူများမှာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေကြပြီး ကျေးရွာတွင်် ကလေး များ၊ အမျိုးသမီးများနှင့် လူအိုများသာ ကျန်နေလျက်ရှိသည်။
ကေအက်စ်ဒဗလျူဒီစီမှ သတင်းတာဝန်ခံ ခူဂေက “သူတို့ ပြန်လာနေထိုင်တာကတော့ ဒီနအဖရဲ့ ခွင့်ပြုချက်တော့ မရဘူး၊ သို့သော် သူတို့ အနေနဲ့ သွားပြီးတော့မှ တင်ပြတယ်ပေါ့၊ ကျနော်တို့ ပြန်မယ်၊ သူတို့ ပြန်မယ်ဆိုတော့ နအဖရဲ့ ခွင့်ပြုချက်တော့ မရဘူး၊ ဒါမဲ့ နင်တို့ ပြန်ချင်လည်းပြန်၊ မပြန်ချင်လည်း မပြန်နဲ့၊ သူတို့ ဘာမှ မပိတ်ပင် ဘူးလို့ ပြောတယ်လေ” ဟု ပြောသည်။
စုစည်းကျေးရွာ၌ နေထိုင်ချိန်တွင် စားဝတ်နေရေးအတွက် ရှာဖွေစားသောက် ရာတွင် အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင် ကြံုတွေ့နေရသောကြောင့် မူးရင်းနေရာဒေသကို အလုပ်အကိုင်များ ပြန်လည် လုပ်ကိုင်စားသောက် ခြင်းဖြစ်သည်။
