၂၈ နှစ်အရွယ် နော်စီစီလျာသည် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် ဒုက္ခသည်စခန်းမှတစ်ဆင့် နယူးဇီလန်နိုင်ငံကိုလွန်ခဲ့သည့် ၁ဝ နှစ်ကျော်ကတည်းကရောက်ရှိနေခြင်းဖြစ်ပြီးနယူးဇီလန်နိုင်ငံ၊ Auckland University of Technologyကိုတက်ရောက်အောင်မြင်ပြီးနောက် ကရင့်အမျိုးသားရေးအလုပ်ကိုဇောက်ချဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်နေသူတစ်ဦးဖြစ်သည်။

အဖွဲ့အစည်း၏ တာဝန်ပေးချက်အရ လတ်တလောတွင် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကို ပြန်လည်ရောက်ရှိလာကာ ကရင်လူထုများ၏ အခြေအနေကို ပြန်လာလေ့လာနေစဉ်ကေအိုင်စီ-ကရင်သတင်းဌာနနှင့် သီးသန့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားသည်များကိုဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

ကေအိုင်စီ ။ ။ နယူးဇီလန် နိုင်ငံကိုရောက်သွားခဲ့တဲ့ အကြောင်းအရင်းကိုနည်းနည်းလေးမိတ်ဆက်ပေးပါ။

ကျမတို့ကဗမာစစ်သားတွေကြောင့် ထွက်ပြေးခဲ့ရတယ်။ တိမ်းရှောင်ခဲ့ရတယ်။ ကျမတို့ တိုင်းပြည်ထဲမှာနေချင်ပေမယ့် နေလို့မရဘူး။ လူငယ်တွေရဲ့အနာဂတ်အတွက်လည်းတိုးတက်မဲ့အလားအလာမရှိဘူး။ ကျမမိဘတွေကထိုင်းနိုင်ငံကိုသွားရောက်ပြီးတော့ ထွက်ပြေးခဲ့ရတယ်။ တစ်ဖက်က ကြည့်ရင် ကျမတို့ရဲ့ လုံခြုံမှုအတွက်ပါပဲ။ ကျမတို့အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ နေနိုင်ဖို့ပေါ့နော်။ ဗမာစစ်သားတွေကရွာတွေကိုလာပြီးမီးရှို့တယ်။ ကျမရဲ့ အစ်မတွေ၊ အဖေအမေတွေဆိုဗမာစစ်သားကြောင့် အမြဲတမ်းလိုလိုကထွက်ပြေးနေခဲ့ရတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကျမတို့တွေ နိုင်ငံခြားကိုသွားရောက် အခြေချဖို့ ရွေးချယ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

ကျမမိဘတွေက နိုင်ငံခြားကိုသွားရောက်အခြေချနေထိုင်ဖို့ ရွေးချယ်ဖြစ်လာတာကသူ့သားသမီးတွေအတွက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်ကတော့ နိုင်ငံခြားကိုသွားမနေချင်ကြပါဘူး။ တစ်ဖက်က ကြည့်ရင် သားသမီးတွေအတွက်  ကောင်းတယ်။ ပြီးတော့ ပညာတတ်လာဖို့၊ အလုပ်အကိုင်ကောင်းကောင်းရရှိဖို့အတွက် နိုင်ငံခြားကိုသူတို့ရွေးချယ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ကေအိုင်စီ။ ။ နယူးဇီလန် နိုင်ငံကိုစရောက်တဲ့အချိန်မှာပညာသင်ယူမှုအပိုင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီးအခက်အခဲတွေကဘာတွေရှိခဲ့သလဲ။

ကျမနယူးဇီလန်နိုင်ငံကိုစရောက်ခါစတုန်းကဆိုရင် အင်္ဂလိပ်စကားကိုတစ်ခွန်းမှ မပြောတတ်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ကျမအားမငယ်ဘူး။ ကြိုးစားတယ်။ တစ်မျိုးကောင်းတာကတော့ ကျမရောက်ခါစတုန်းက အရွယ်လည်းငယ်သေးတော့ အင်္ဂလိပ် စကားကိုသင်ယူဖို့ ကျမအတွက်ကလွယ်ကူပါတယ်။ ကျမကိုယ်တိုင် ကြိုးစားယူရတယ်။ ကျမတို့မိဘကလည်းပဲဒုက္ခသည်စခန်းကနေလာကြတယ်။ ကျမအနေနဲ့ကလည်းပဲဒုက္ခသည်စခန်းကလာတဲ့သူဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် သာမန် အင်္ဂလိပ်လူမျိုးတစ်ယောက်ထက်တော့ စာပိုသင်ယူရတယ်။

ကေအိုင်စီ။ ။ အမျိုးသားရေးအလုပ်ကိုဘယ်လိုစတင်ပါဝင်လုပ်ဆောင်လာတယ်ဆိုတာပြောပြပေးပါ။

ကိုယ့်လူမျိုးကိုပြန်ပြီးကူညီဖို့ဆိုတာကျမငယ်ငယ်ကတည်းကဆန္ဒရှိခဲ့တာပါ။ကျမနယူးဇီလန်နိုင်ငံကိုရောက်ခါစကတည်းကပါ။ကျမလူငယ်တစ်ယောက်ဖြစ်လာတော့အမျိုးသားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးပိုပြီးနားလာတယ်။ကျမတို့လူမျိုးကိုပြန်ပြီးကူညီချင်တယ်။နိုင်ငံခြားမှာရောက်နေတဲ့လူတွေကိုပေါ့။ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့အခြားလူမျိုးတွေကကျမတို့ကိုကောင်းကောင်းမသိရှိကြဘူး။ကိုယ့် လူမျိုးကိုပြန်ပြီးကူညီဖို့ကကျမရဲ့တာဝန်တစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတာမြင်လာတယ်။ကျမကိုယ်တိုင်လည်းပဲပြန်ပြီးကူညီဖို့ဆန္ဒပြင်းပြတယ်။ဒါကနံပါတ် (၁)တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ကျမလူမျိုးကိုပြန်ပြီးကူညီခွင့်ရတာကိုကျမဝမ်းသာကြည်နူးမိတယ်။

ကေအိုင်စီ။ ။ နယူးဇီလန်မှာကိုယ့်အမျိုးသားရေးနဲ့ ပတ်သက်တာဘာတွေလုပ်ဆောင်မှုရှိနေလဲ။

ကျမကတော့နယူးဇီလန်ကရင်အဖွဲ့အစည်းနဲ့ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တယ်။အတွင်းရေးမှူးတစ်ယောက်အနေနဲ့ပေါ့။ကျမတို့လုပ်ဆောင်မှုတွေကတော့လူငယ်တွေကိုအကြံပြုတယ်။ကျမကအများစုကလူငယ်တွေနဲ့ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တာများပါတယ်။လူကြီး၊လူငယ်နှစ်ဖွဲ့လုံးနဲ့လည်းပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ပါတယ်။အဲဒီမှာကကျမတို့လှုပ်ရှားမှုတွေကတော်တော်များများရှိပါတယ်။ပညာရေးပိုင်းမှာလည်းရှိတယ်။အင်္ဂလိပ်စကားမတတ်တဲ့လူငယ်တွေကဘာသာစကားအကူအညီလိုတယ်။နောက်ပြီးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာဘက်မှာလည်းပဲကျမတို့ကူညီတယ်။တစ်ခါတစ်လေအင်္ဂလိပ်စကားပြောမတတ်တဲ့မိသားစုတွေကိုလိုက်ပါကူညီဆောင်ရွက်ပေးတာရှိတယ်။နောက်ပြီးအစည်းအဝေးတွေမှာဖြစ်စေမိသာစုဝင်ကိုယ်စားသွားတက်ပေးတာတွေရှိပါတယ်။နယူးဇီလန်မှာကျမတို့ကရင်လူမျိုးဦးရေက၁,၃ဝဝကနေ၁,၅ဝဝကျော်အထိရှိတယ်။

ကျမတို့အဖွဲ့အစည်းကကရင့်နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်၊အာဇာနည်နေ့၊လက်ချည်ပွဲနဲ့ကရင့်တော်လှန်ရေးနေ့တွေကိုနှစ်စဉ်ကျင်းပကြတယ်။တစ်ခါတစ်လေမှာတော့လည်းအခြားတိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေကလည်းပဲကရင်လူမျိုးကိုယ်စားပေါ့။ဘောလုံးပွဲတွေပဲဖြစ်ဖြစ်လာရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကစားဖို့ဖိတ်ခေါ်တာရှိတယ်။ရိုးရာဒုံးအကလာကဖို့ဖိတ်တာလည်းရှိပါတယ်။နောက်ပြီးအစိုးရရဲ့ပညာရေး၊ကျန်းမာရေးအေဂျင်စီတွေနဲ့လည်းပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တာရှိပါတယ်။

ကေအိုင်စီ ။ ။ ပညာရေးဆိုတာကရင်လူငယ်တွေအတွက် ဘယ်လောက်အရေးကြီးသလဲ။

ပညာရေးဆိုတာနံပါတ် (၁) ပဲ။ ဘာအလုပ်ပဲလုပ်လုပ် ပညာဆိုတာရှိရင် ဘယ်သူမှ ကိုယ့်ကိုအထင်သေးလို့မရဘူး။ ပြီးတော့ ကျမတို့ ကရင်လူမျိုးဟာလူငယ်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လူကြီးပဲဖြစ် ပညာတတ်တွေအများကြီးရှိတယ်ဆိုတာကျမတွေ့မြင်ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်းကျမတို့မှာတိုင်းပြည်မရှိသေးတဲ့အတွက်ကြောင့် အဲဒါကိုစုစည်းနိုင်ဖို့ ကျမတို့အခွင့်အရေးအပြည့်အဝမရှိခဲ့ဘူး။

အဲဒါကြောင့် အခုခေတ်လူငယ်တွေကပညာရေးကိုတန်ဘိုးထားပြီးပညာရေးဆိုတာကျမတို့လူမျိုးကို ပြန်ပြီးအထောက်အကူပြုမဲ့အရာတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတာ မြင်နိုင်ဖို့ကကောင်းမွန်တဲ့အရာတစ်ခုဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့လည်းလူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအတွက်မကဘူး။ ကိုယ့်မိသားစုတစ်ခုအတွက်လည်း ကြိုးစားရမယ်။

ကေအိုင်စီ။ ။ နိုင်ငံခြားရောက် လူငယ်တွေအမျိုးသားရေးလုပ်ငန်းမှာထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်လာနိုင်ဖို့ဘယ်လိုအားပေးစကားပြောချင်ပါသလဲ။

ကရင်လူငယ်တွေကကိုယ့်လူမျိုးကိုအားလုံးချစ်ကြတယ်ဆိုတာကျမယုံကြည်တယ်။နိုင်ငံခြားမှာပဲနေနေ၊ဒီမှာ(နယ်စပ်)ပဲနေနေလူငယ်တွေအနေနဲ့ဖြစ်စေချင်တာကိုယ့်ရဲ့ရှေ့မှာရှိတဲ့အခွင့်အရေးကိုရယူပါ။ဥပမာ…ပညာရေးအတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုစိတ်အားငယ်ဖို့မလိုပါဘူး။ပညာရေးအတွက်သိမ်ငယ်စရာလည်းမလိုပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့တစ်နေ့ကျရင်ပညာရေးဆိုတာကိုယ်သွားရမယ့်လမ်းကြောင်းကိုညွှန်ပြပေးပါလိမ့်မယ်။

လူငယ်တွေပြန်လာပါ။အခြေအနေကအားလုံးမသိနိုင်ဘူး။ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ကျမဆိုလည်းအခြေအနေအားလုံးကိုမသိနိုင်ပါဘူး။ကျမဒီကိုပြန်ရောက်လာတာအများကြီးသိရှိနားလည်လာပါတယ်။ကျမရဲ့လူမျိုးကကျမကိုအလိုရှိတယ်။ဒီမှာရှိတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေလည်းပဲနိုင်ငံခြားကလူတွေဆီကအကူအညီလိုအပ်တယ်။လူငယ်တွေကဒီကိုပြန်ရောက်ရင်ခေါင်းဆောင်၊ဆရာသမား၊ဒီကလုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေရဲ့အခြေအနေတွေကိုသိရှိလာမယ်။သူတို့အတွက်လည်းပဲဘယ်ဟာကသူလုပ်နိုင်သလဲဆိုတာသူ့ဖာသာသူခွဲခြမ်းစိပ်ဖြာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ဒီကော်သူးလေရဲ့အခြေအနေကိုပြန်လာကြည့်ပါ။ကိုယ်နိုင်တဲ့၊ကိုယ်ကူညီချင်တဲ့အရာကဒီမှာရှိပါတယ်။အားလုံးကကိုယ့်လူမျိုးအတွက်တာဝန်ရှိတယ်ဆိုတာပြန်လည်မြင်ယောင်ပြီးတော့ကိုယ် လုပ်ပေးနိုင်တဲ့အပိုင်းကိုလုပ်ပေးနိုင်မှာပါ။

ကေအိုင်စီ။ ။ လူငယ်တွေကိုခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ကောဘယ်လိုတွဲခေါ်ဆွဲခေါ်မှုတွေလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ယူဆပါသလဲ။

အခုခေတ်လူငယ်တွေအတွက်ကအခွင့်အရေးအများကြီးရှိတယ်။လူငယ်တွေလိုအပ်တဲ့အချိန်မှာကျမတို့အမြဲတမ်းကအဆင်သင့်ရှိတယ်။လူငယ်တွေမိမိလူမျိုးကိုပြန်ပြီးကူညီဖို့အတွက်ခေါင်းဆောင်တွေကအားပေးအားမြောက်မှုတွေလုပ်မယ်ဆိုတာခွန်အားတစ်ရပ်ဖြစ်စေပါတယ်။

ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့လည်းကျမတို့နဲ့ဆက်သွယ်မှုတွေလုပ်ဆောင်စေချင်ပါတယ်။အခြေအနေ၊သတင်းအချက်အလက်တွေကိုပြန်လည်မျှဝေမှုတွေလုပ်စေချင်ပါတယ်။အဲဒါမှကျမတို့စည်းစည်းလုံးလုံးညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နိုင်မယ်။

ကေအိုင်စီ။ ။ ဘာများထပ်ပြောချင်တာရှိပါသေးလဲ။

ကိုယ့်လူမျိုးအတွက် ကိုယ်ဘာကိုကူညီရမလဲဆိုတာမသိတဲ့လူငယ်တွေဟာအကောင်းဆုံးဒီကအခြေအနေကိုပြန်လာပြီးလေ့လာပါ။ကိုယ့်လူမျိုးရဲ့အခြေအနေ၊ဘဝဖြတ်သန်းမှုနဲ့ ရုန်းကန်လှုပ်ရှားမှု အခြေအနေတွေကိုသိရှိနားလည်ပါလိမ့်မယ်။ပညာရေးကိုလိုက်စားပါ။နင့်လူမျိုးကနင့်ကိုအလိုရှိတယ်။ပြန်လာကူညီကြပါ။အခြေအနေကိုပြန်လာပြီးလေ့လာပါ။မိဘဘိုးဘွားတွေရဲ့ချက်မြှုပ်ရာနေရာကိုပြန်လည်လေ့လာသင်ယူပါ။တပ်မဟာ (၁)၊(၂)၊(၃)၊(၄)၊(၅)၊(၆)၊(၇) အားလုံးကနိုင်ငံခြားရောက်နေတဲ့လူတွေကိုအလိုရှိတယ်။ရပ်ဝေးရပ်နီးနေလူငယ်တွေအားလုံးပြန်လာပြီးတော့အတူတကွပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ကြပါ။