မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် စစ်ကျန်လက်နက်ပစ္စည်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူများတွင် သျှမ်းပြည်မှ လေးပုံတစ်ပုံဖြင့် အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း စုံစမ်းသိရသည်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ ရက်တွင် မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် ထပ်ဆင့်ပေါက်ကွဲစေသော လက်နက်ပစ္စည်းများ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲကို အွန်လိုင်းမှတဆင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် စစ်ကျန်လက်နက်ပစ္စည်းကြောင့် အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှု အဆိုးရွားဆုံး ရင်ဆိုင်နေရပြီး ၂၀၂၃ တစ်နှစ်တည်းတွင် သေဆုံးသူနှင့် ဒဏ်ရာရသူပေါင်း (၁၀၀၃) ဦး ရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံတို့ကို ကျော်တက်ကာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ အများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်လာကြောင်း သိရသည်။
“အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားသလိုမျိုးပဲ မြေမြှုပ်မိုင်းကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးသူ အများစုဟာ အရပ်သားတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုက္ခသည် အများစုဟာ တိုက်ပွဲရပ်သွားတာနဲ့ ကိုယ့်နေရပ်ကို အမြန်ဆုံးပြန်ချင်တာပါပဲ။ အဲ့လို ပြန်ကြတဲ့အခါမှာ မြေမြှုပ်မိုင်းနဲ့ စစ်ကျန်လက်နက် အန္တရာယ်မဖြစ်အောင်၊ ဖြစ်လာရင်လည်း ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ဆေးကုသမှု ပေးတဲ့ အခြေအနေ မရှိသေးတာ တွေ့ရပါတယ်” ဟု မြေမြှုပ်မိုင်း အသုံးပြုမှု စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ သုတေသီ ယက်စ်ဟူဟွာ မိုဆာ-ပူအန်စူဝမ် က ပြောသည်။
ယမန်နှစ် ၂၀၂၄ ဇန်နဝါရီမှ စက်တင်ဘာလအထိ နိုင်ငံတဝှမ်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော ပစ္စည်းများမှ ဖြစ်ရပ်စုစုပေါင်း (၅၃၇) ကြိမ်ရှိခဲ့ပြီး သေဆုံးသူ (၁၃၀) ဦး၊ ဒဏ်ရာရ (၇၅၉) ဦးဖြင့် စုစုပေါင်း (၈၈၉) ထိခိုက်ခံစားခဲ့ရသည်။
၎င်းတို့အထဲတွင် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ သျှမ်းပြည်မှ ဖြစ်ပြီး ဖြစ်ရပ်စုစုပေါင်း (၁၄၀) ကြိမ်ရှိခဲ့ကာ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေး အပါအဝင် သေဆုံးသူ (၂၂) ဦး၊ ဒဏ်ရာရသူ (၁၉၉) ဦး၊ ထိခိုက်ခံစားရသူ စုစုပေါင်း (၂၂၁) ဦးရှိကြောင်း UNICEF ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။
၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် မိုင်းအသစ် အသုံးပြုမှုများ သိသိသာသာ တိုးများလာခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီလက်အောက်ခံ ကပစ ခေါ် နိုင်ငံပိုင် ကာကွယ်ရေးနှင့် စစ်လက်နက်ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေး စက်ရုံများမှ လူသတ်မြေမြှုပ်မိုင်းများကို ဆက်လက်ထုတ်လုပ်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြသည်။
စစ်ကောင်စီသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း လူသတ်မိုင်းများကို ဖုန်းတာဝါတိုင်များ၊ သယံဇာတ ထုတ်ယူသည့်လုပ်ငန်းများနှင့် ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများကဲ့သို့ အခြေခံ အဆောက်အအုံများအနီး မိုင်းအသုံးပြုမှု သိသိသာသာတိုးလာကြောင်း ဆိုသည်။
အလားတူ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့များ၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် PDF များမှ စစ်ကောင်စီတပ်များထံ သိမ်းဆည်းရမိသည့် လူသတ်မိုင်းများသည် တစ်နိုင်ငံလုံးနီးပါးဖြစ်နေပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုနေကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင် သုံးသပ်ထားသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်ကောင်စီနှင့် တိုင်းရင်းသား တော်လှန်ရေး လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများအကြား ဖြစ်ပွားသော စစ်ရေးပဋိပက္ခများကြောင့် မိုင်းအမြောက်အများ ပျံ့နှံ့တည်ရှိနေသော နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတွင် “မြေမြှုပ်မိုင်းများဖြင့် ပွစိတက် ပြည့်နှက်နေသော” တိုင်းပြည်ဟု ခေါ်ဝေါ်ထားသည်။
သျှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် “၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” ဖြစ်ပွားပြီးနောက် မြေမြှုပ်မိုင်းရှင်းလင်းမှုကို ညီနောင်မဟာမိတ်တပ်များမှ တာဝန်ယူဖြေရှင်းမှု အားနည်းသေးကြောင်း ပြည်သူများက ပြောဆိုနေကြသည်။
ထို့အပြင် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုကြောင့် စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းဟောင်းအနီး မပေါက်ကွဲသေးသည့် စစ်ကျန်လက်နက်ပစ္စည်းများကို ပြန်လည်ရောင်းချရန်အတွက် သွားရောက်ရှာဖွေရာမှ ပေါက်ကွဲခြင်း၊ ကလေးငယ်များမှ မြေမြှုပ်မိုင်းများကို မသိဘဲ ထိမိကိုင်မိရာမှ ပေါက်ကွဲခြင်းတို့ကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုများ မကြာခဏ ဆိုးရွားနေကြောင်း သိရသည်။
