နယူးဒေလီ (မဇ္စျိမ) ။ ။ ထိုင်းအခြေစိုက် မြန်မာ့အရေး လှုပ်ရှားသူများနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ မြန်မာအရေး လေ့လာသူများ ပါဝင်သည့် ဆွေးနွေးပွဲတခုတွင် နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ လွှတ်ပေးရေး အပါအဝင် မြန်မာအစိုးရ လုပ်ဆောင်သင့်သည့် စံသတ်မှတ်ချက် ၃ ချက်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်ဟု ထိုင်းအခြေစိုက် မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရက်တစ် အင်အားစု FDB မှ နိုင်ငံခြားရေးတာဝန်ခံ ဒေါ်ခင်ဥမ္မာကပြောသည်။

“နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား များကို လွှတ်ပေးဖို့၊ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေ အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်ပေးဖို့နဲ့ အားလုံး ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှု ပြုလုပ်ပေးဖို့၊ အဲဒီ့အချက်သုံးချက်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာ ဒီမိုကရေစီ ဖော်ဆောင်ရေးနဲ့ ပြန်လည်စည်းလုံးညီညွတ်ရေး အတွက်လိုအပ်တဲ့ စံသတ်မှတ်ချက် သုံးခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဒေါ်ခင်ဥမ္မာ ပြောသည်။

ဒေါ်ခင်ဥမ္မာက တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အုပ်စုများ တောင်းဆိုနေကြသည့် တပြည်လုံးအတိုင်းအတာ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးကိုလည်း ထောက်ခံပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ယခုတိုင် ရှိနေခြင်းကြောင့် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှုများ စုံစမ်းရေး ကော်မရှင်ဖွဲ့ရန်လိုကြောင်းလည်းပြောသွား ခဲ့သည်။

မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီ ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ၂ဝ၁ဝ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလက  နေအိမ်အကျယ် ချုပ်မှ လွှတ်ပေးခြင်း၊ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ တွေ့ဆုံခဲ့မှုတို့သည့် အစိုးရသစ်မှ စစ်မှန်သည့်ပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်ခြင်းမဟုတ်သေး ဟုလည်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် (လွတ်မြောက်နယ်မြေ)နိုင်ငံခြားရေးတာဝန်ခံ ဦးညိုအုန်းမြင့်က သုံးသပ်သည်။

“အဲဒါတွေက တကယ့်ပြောင်းလဲမှုကို လိုလားလို့ လုပ်တာ ဟုတ်ပုံမရပါဘူး။ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့ဟာ တော်တော်လေး ဖရိုဖရဲ ဖြစ်နေပုံရပါတယ်” ဦးညိုအုန်းမြင့်က ဆိုသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံအခြေစိုက် ကချင်အမျိုးသမီး အစည်းအရုံးမှ ဒေါ်ရှယ်လီဆိုင်းကလည်း တိုင်းရင်းသား လူနည်းစု ဒေသများတွင် မြန်မာစစ်တပ်မှ နှိပ်စက် အနိုင်ကျင့်နေမှှုများကို ထောက်ပြခဲ့ပြီး အမျိုးသား ပြန်လည် စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးကို လိုလားကြောင်း ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

“ကျမတို့ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးတွေအနေနဲ့ ကျမတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေးတွေကို အာမခံနိုင်မယ့် ပြည်ထောင်စု အောက်မှာ အတူတကွ နေထိုင်လိုကြပါတယ်။ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း ပြန်လည်စည်းလုံးညီညွတ် ရေးအတွက် ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုမှာ ကျမတို့အနေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အတူတကွလုပ်ဆောင်နေပါ တယ်” ဟု ဒေါ်ရှယ်လီဆိုင်းကဆွေးနွေး ပြောဆိုသည်။

ကချင် လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့ KIO အနေဖြင့် ၁၉၆၃ ခုနှစ်မှ စ၍ မြန်မာနိုင်ငံ စစ်အစိုးရ အဆက်ဆက်နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့ကာ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးသဘောတူညီ ချက်ကို ရယူနိုင်ခဲ့သော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် ဗဟိုအစိုးရမှ စစ်မှန်သည့် နိုင်ငံရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကို စိတ်ဝင်စားခြင်း မရှိသောကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေးပျက်ပြားခဲ့ရကြောင်း ဒေါ်ရှယ်လီဆိုင်းကထောက်ပြခဲ့သေး သည်။

ယခုုလ ၂၇ ရက်နေ့ နယူးဒေလီမြို့ အိန္ဒိယနိုုင်ငံတကာစင်တာ (India International Center) တွင် ပြုလုုပ်သည့် "လမ်းဆုံလမ်းခွ ရောက်နေသည့်မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဒီမိုကရေစီ ဖေါ်ဆောင်ရေးနှင့် အမျိုးသားပြန်လည် စည်းလုံးညီညွတ်ရေး" အမည်ရှိ ဆွေးနွေးပွဲ တွင်ယခုုကဲ့သိုု့ ဆွေးနွေးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

ဆွေးနွေးမှုတွင် မြန်မာ့အရေးလှုပ်ရှားသူများမှ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံလည်းဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်းလည်း ဖြစ်သောအိန္ဒိယအစိုးရအား မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီ ထွန်းကားရေးနှင့် ပြန်လည်စည်းလုံးရေးအတွက် တက်ကြွသည့် မူဝါဒများ ချမှတ်ပေးရန် တိုက်တွန်းခဲ့ကြသည်။ 

“အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို လက်နက်ရောင်းချမှု ပိတ်ဆို့သင့်သလို ဒုက္ခသည်တွေကိုကူညီပံ့ပိုးပြီး တော့၊ စုံစမ်းရေး ကော်မရှင် ဖွဲ့စည်းရေး တောင်းဆိုချက်တွေကိုလည်း ထောက်ခံသင့်ပါတယ်” ဟု ဒေါ်ခင်ဥမ္မာက တိုက်တွန်းလိုက်ပြီး မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်များအား စုံစမ်းရေး ကော်မရှင်ဖွဲ့စည်း စစ်ဆေးရေး ကို အာရှနိုင်ငံများမှထောက်ခံခြင်း မရှိသေးကြောင်း ဒေါ်ခင်ဥမ္မာက ထောက်ပြ ပြောဆိုခဲ့သည်။

သြစတြေးလျ၊ အိုင်ယာလန်နှင့် အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံ ၁၆ နိုင်ငံက ကော်မရှင်ဖွဲ့ စစ်ဆေးရေးကိုထောက်ခံထားကြသည်။

နယူးဒေလီ မူဝါဒ သုတေသနဌာနမှ ဝါရင့် သုတေသန ပညာရှင် ဒေါက်တာ Baladas Ghoshal က မြန်မာ အတိုက်အခံများ တောင်းဆိုသည့် နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားအားလုံး လွှတ်ပေးရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ
တောင်းဆိုချက်များကို ထောက်ခံခဲ့ကာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမျိုးသားပြန်လည် စည်းလုံးရေးအတွက် နှစ်ဘက်စလုံး (အစိုးရနှင့် အတိုက်အခံ) မှ အပြန်အလှန် အသိအမှတ်ပြုရန် လိုကြောင်း ဆိုခဲ့သည်။

“အခု အချိန်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အနေနဲ့ ၁၉၉ဝ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို အပြင်းအထန် တောင်းဆိုဖို့ မသင့်တော့ပါဘူး။ သူဟာ ကြားခံ ညှိနှိှုင်းသူအဖြစ်နဲ့ ဦးဆောင်နေပြီးတော့ အမျိုးသား ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး
လမ်းစဉ်နဲ့ အစိုးရစနစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားအားလုံး လွှတ်ပေးရေးကို တောင်းဆိုပြီးတော့ အပြန်အလှန်အားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ အပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့ထားမှုတွေ ကို ရုပ်သိမ်းပေးသင့်တယ်ပါတယ်” ဟု Goshal က ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၆၂ ခုနှစ် ၌ စစ်အာဏာ သိမ်းပြီးကတည်းက အဖွဲ့အစည်း အသင်းအပင်းများကို အားမပေးတော့ သဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့အစည်း အသင်းအပင်းများ အားကောင်းလာရန် လိုအပ်နေကြောင်းကိုလည်း Ghoshal နှင့် အခြားပုဂ္ဂိုလ်များက ထောက်ပြခဲ့ကြသည်။ “ပညာရေး ကဏ္ဍ တိုးတက်လာအောင် အားဖြည့်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီ့ ကဏ္ဍမှာ အိန္ဒိယ နိုင်ငံဟာ ပါဝင်ကူညီနိုင်ပါတယ်” ဟု Baladas Goshal က ဆိုသည်။

တောင်အာရှ လေ့လာသုံးသပ်ရေးအဖွဲ့၏ ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သူ C.S. Kuppuswamy က “ဒီမိုကရေစီ ဖော်ဆောင်ရေးနဲ့ ပြန်လည်စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးကို အတူတူ လုပ်ဆောင်ရပါမယ်။ တိုင်းရင်းသား ကိစ္စတွေကိုလည်း ဒီမိုကရေစီနည်းကျ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှုနဲ့ ဖြေရှင်းရပါမယ်။ အဲဒီ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ယူခဲ့ရတဲ့ အချိန်ထက် ပိုပြီး ကြာနိုင်ပါလိမ့်မယ်” ဟု ဆိုခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ လေ့လာသူများက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် သည်သာလျှင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဒီမိုကရေစီရေး လုပ်ကိုင်နေသူများ၏ တခဲနက် ထောက်ခံအားပေးမှုကို ရရှိထားသည့် တဦးတည်းသော ခေါင်းဆောင်အဖြစ် သဘောတူခဲ့ကြပြီး ပြည်ပရောက် ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားသူများ အနေဖြင့်လည်း ယခု လက်ရှိ ရရှိနေ သည့် အနေအထားများကို အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် မည်သို့မည်ပုံ အသုံးချမည်ကိုစဉ်းစားသင့် ကြောင်း ဆိုကြသည်။ 

“လက်ရှိအခြေအနေ တွေကို အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ရှုမြင်သင့်ပါတယ်” ဟု နယူးဒေလီ အခြေစိုက်လေ့လာသူ သုတေသန ဖောင်ဒေးရှင်းမှ ပညာရှင် ဒေါက်တာ K  Yhome က ဆိုခဲ့သည်။

မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ပတ်သတ်၍ အိန္ဒိယပညာရှင်များက အရေးကြီးသည့် မေးခွန်းများ ထုတ်ကာ ထောက်ပြခဲ့ကြပြီး မြန်မာ့အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားမှုအနေဖြင့် အတိတ်ကို ပြန်လည် ကြည့်ရှုကာ
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ် အရေးအတွက် ဘုံရည်ရွယ်ချက်ကို သဘောတူညီသင့်ကြောင်း ပြောခဲ့သလို အနောက်နိုင်ငံများ အနေနှင့်လည်း မူဝါဒအမျိုးမျိုးအား သူတော်ကောင်း ယောင်ဆောင်ကာကျင့်သုံးခဲ့ ကြောင်းပြောခဲ့သေးသည်။

“တိုင်းရင်းသား ဒေသတွေမှာ ဖြစ်ပွါးနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေအကြောင်း ပြောတဲ့နေရာမှာ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ အဲဒီဒေသတွေရဲ့ နိုင်ငံရေး ဘောဂဗေဒကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်။”ဟုလည်း လော့စ်အင်ဂျလိစ်မြို့ ကလီဖိုးနီးယား တက္ကသိုလ်မှ သမိုင်းပါမောက္ခ ဒေါက်တာ Vinay Lal က ထည့်သွင်းဆွေးနွေး ခဲ့သည်။

“အိန္ဒိယအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို အကူအညီ ပိုပေးဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ကျနော်တို့ တွေးတဲ့နေရာမှာ ကျနော်တို့ဟာ အိန္ဒိယနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကြားမှာ ရှိနေတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ သမိုင်းအစဉ်အလာ တွေအရ ဆက်စပ်နှောင်ဖွဲ့မှုတွေကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုပါတယ်” ဟု အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်အကူ အညီပေးရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဒေါက်တာ Vinay Lal က သူ၏ အမြင်ကို ဆွေးနွေးခဲ့သေးသည်။

“ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုကြီးအနေနဲ့ ကိုယ်တိုင် သင့်တော်တဲ့ အရည်အချင်း ရှိမရှိ ကိုလည်း သုံးသပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဘုံရည်မှန်းချက်နဲ့ လုပ်ဆောင်ဖို့လည်း လိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့နှိုင်းယှဉ် ရင် နှစ်ခြောက်ဆယ်၊ ခုနစ်ဆယ်ကျော် နောက်ကျကျန် နေပေမယ့်  တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ လမ်းကြောင်းမျိုးအတိုင်း သွားစရာ မလိုတဲ့ အခွင့်အရေးကို ရရှိတာဟာ ကံကောင်းတယ်လို့ပြောရပါလိမ့် မယ်။ လှုပ်ရှားမှုကြီးဟာ ဘာကို အလိုရှိတာလဲ ဆိုတာကို ပြန်ပြီး သုံးသပ်သင့်ပါတယ်” ဟု ဝါရင့် အိန္ဒိယ သတင်းထောက် Satya Sivaraman က ဆိုသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ လေ့လာသူများက မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေး လှုပ်ရှားမှု အနေဖြင့် မကြားသေးခင်က ပေါ်ပေါက်ခဲ့ သည့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တိုးတက်မှုများ အထူးသဖြင့် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် ခေါင်းဆောင်သည့် အစိုးရ တို့၏ တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကိုလည်း လျစ်လျူမရှုသင့်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

“သူတို့ စကားပြောဆို နေကြပေမယ့် အပြန်အလှန် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ပုံစံမျိုးတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် စကားပြောမှုတွေကို ဆက်လက်ပြုလုပ်နေပြီး ထဲထဲဝင်ဝင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေပေါ်ပေါက် လာအောင် ဆွဲခေါ် သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒီလို စကားပြောဆိုမှုတွေက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားသူတွေကို အခွင့်အရေးတခု ရရှိစေနိုင်ပါတယ်” ဟု မြန်မာ့အရေး လေ့လာနေသူနှင့် ဝါရင့် အိန္ဒိယ သတင်းစာဆရာ  B.G. Verghese က ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အခြေခံအရင်းအမြစ်နှင့် လုပ်နိုင်စွမ်းများ မြှင့်တင်နိုင်ရေးအတွက် ကဏ္ဍအားလုံးတွင် လွှတ်တော်နှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းများပါဝင်သော တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ တဆင့်ပြီး တဆင့်ပြုလုပ်သင့် သည်ဟုလည်း သူကဆိုခဲ့သည်။ အိန္ဒိယမှ မြန်မာလွတ်တော်အမတ်များ ကိုလည်း ဆွေးနွေးပွဲများသို့ ဖိတ်ကြားသင့်သည်ဟုလည်း သတင်းစာဆရာ B.G. Verghese က ဆွေးနွေးပွဲတွင် ပြောဆိုသွားခဲ့သည်။

အဖွဲ့ဝင် သုံုးဦးပါဝင်သည့် ထိုုင်းနိုုင်ငံအခြေစိုုက် မြန်မာဒီမိုုကရေစီအရေးတိုုက်ပွဲ ဝင်နေသူများသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်ရောက်ရှိနေပြီး သြဂုုတ်လ ၂၇ ရက်မှ ၃၁ ရက်အထိ အိန္ဒိယ နိုင်ငံမှ လွှတ်တော်အမတ်များ၊ နိုင်ငံရေး ပါတီများ အပါအဝင် အိန္ဒိယ လူ့အဖွဲ့အစည်း အလွှာမျိုးစုံမှ ပုဂ္ဂိုလ်များ နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးလျက် ရှိနေသည်။ ငါးရက်ကြာ ခရီးစဉ်အတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ နိုင်ငံရေးပါတီများဖြစ်သည့် ဆမာချ်ဝဒီ ပါတီ (Samajwadi Party)၊ ဘာယာတီယာ ဂျနာတာပါတီ (BJP)၊ ဂျနာတာဒါး ယူနိုက်တက် ပါတီ (JDU) နှင့် ကွန်ဂရက်စ် ပါတီ (Congress Party) တို့မှ တာဝန်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် တွေ့ဆုံပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေမှုများကို တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

အိန္ဒိယပါတီများမှ တာဝန်ရှိသူတို့အနေဖြင့် မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောခဲ့ကြသည်။ ပါတီ တချို့ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဒီမိုကရေစီဖြစ်ပေါ်ထွန်းကားရေးအတွက် တဘက်နှင့် တဘက် ထိပ်တိုက် ရင်ဆိုင်မှုကို ရှောင်ရှားသင့်ပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေဖြင့် လက်ရှိအာဏာရ အစိုးရနှင့် စကားပြောမှုများ ဆက်လုပ်သင့်ကြောင်း အကြံပြုကြသည်ဟုု ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည့်အမျိုးသမီး များ အဖွဲ့ချုပ်မြန်မာနိုုင်ငံ မှ သဘာပတိအဖွဲ့ဝင် ဒေါ်သင်းသင်းအောင်က ပြောသည်။