ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ `ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ရန္´ ေထာက္ခံပါေၾကာင္း ေသာၾကာေန႔က က်င္းပခဲ့သည့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ အစည္းအေဝး၌ ျပင္သစ္ ကိုယ္စားလွယ္ Jean-Baptiste Mattei က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

Jean-Baptiste Mattei ၏ သေဘာထားမွတ္ခ်က္မ်ားကို ေသာၾကာေန႔က က်င္းပခဲ့ေသာ အစည္းအေဝး မွတ္တမ္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္တြင္ ေဖာ္ျပထားၿပီး ကုလလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းၾကီး႐ံုး ဝဘ္ဆိုဒ္တြင္ မၾကာေသးခင္က ေဖာ္ျပထားသည္။

ဤသည္မွာ ကုလစံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ရန္ ေထာက္ခံသည့္ ၾသစေၾတးလ်၊ ၿဗိတိန္၊ ကေနဒါ၊ ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံ၊ ဟန္ေဂရီ၊ စလုိဗက္ကီးယား၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတို႔ၿပီးလွ်င္ ျပင္သစ္သည္ အ႒မေျမာက္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေရးကို ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ AI ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ HRW ကဲ့သို႔ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔မ်ား ကလည္း ေထာက္ခံထားၿပီး၊ စစ္အစိုးရ က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္တကြ အစီရင္ခံစာမ်ားျဖင့္ တင္ျပထားၾကသည္။

ျပင္သစ္၏ ယခုလို ရပ္တည္ခ်က္အေပၚ ယူအက္စ္ ကင္ပိန္းေဖာ္ဘားမား USCB မွ အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္ဒင္က ၾကိဳဆိုလိုက္ၿပီး၊ ’’ျပင္သစ္ အခုလို ပါလာတာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ျဖစ္ထြန္းမႈပါ’’ ဟု ဆုိသည္။ ဦးေအာင္ဒင္သည္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းျဖစ္ၿပီး ႏိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္ ေန႔တြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ သပိတ္ေမွာက္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမွ တာဝန္ရွိသူတဦး ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန စံုစမ္းစစ္ေဆးသူ ကုလလူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟးကင္တားနား Tomas Ojea Quintana ကလည္း မတ္လ ထဲတြင္ ကုလ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီသို႔ အစီရင္ခံစာတေစာင္ တင္သြင္းခဲ့ေသးသည္။ အစီရင္ခံစာတြင္  ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၌ `စနစ္တက်ႏွင့္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း´ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု ေရးသားထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်ဴးလြန္ ေနေသာ ’’ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈမ်ား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရးအတြက္ အခ်က္အလက္ စံုစမ္းရွာေဖြေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္ တိတိက်က် ရွိသည့္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေရး’’ ကို  ကုလသမဂၢက စဥ္းစားပါရန္လည္း ထည့္သြင္းေတာင္းဆိုထားသည္။

ကုလ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္၏ ေသာၾကာေန႔ အစည္းအေဝး၌ ေနာ္ေဝ၊ အေမရိကန္၊ အုိင္ယာလန္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ ဂ်ပန္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနမ်ားကို၎၊ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားအေပၚ ဆက္ဆံကိုင္တြယ္ပံုကို၎၊ အၾကီး အက်ယ္ ေဝဖန္ခံေနရသည့္ အမ်ဳိးသား ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအေပၚတြင္၎၊ သူတုိ႔အေနျဖင့္ စိုးရိမ္ပူပန္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ၾကသည္။

အဆုိပါ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျပန္လည္ရွင္းလင္းေျဖၾကားရန္ ခြင့္ျပဳထားေသာ အခ်ိန္အတြင္း ျမန္မာစစ္အစိုးရက ျပန္လွန္တိုက္ခိုက္ ေဝဖန္ခဲ့သည္။

’’ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ စြပ္စြဲခ်က္ အားလံုးသည္ လံုးဝမွားယြင္းေနၿပီး အေျခအျမစ္လည္း မရွိပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူသားမ်ဳိးႏြယ္ေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇဝတ္မႈမ်ားဟူ၍ မရွိပါ။ သူပုန္အဖြဲ႔ ၁၈ ဖြဲ႔အနက္ ၁၇ ဖြဲ႔ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္း ရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္သည္ စစ္ေရးအရ က်ဴးေက်ာ္ရန္စမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း မရွိဘဲ ေသာင္းက်န္းမႈ ႏွိမ္နင္းေရးမ်ားကိုသာ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အျပစ္ေပး အေရးယူ ခံရျခင္း မရွိဘဲ၊ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ ေပးသည္ဆိုေသာ ကိစၥႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အမ်ဳိးသားဥပေဒတရပ္ရပ္ကို က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္သူ မည္သည့္ တပ္ မေတာ္သား မဆို တရားဥပေဒအရ ေပးအပ္ေသာ ျပစ္ဒဏ္ကို ခံယူရမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား မရွိသည့္အတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္လည္း မလိုအပ္ပါ’’ ဟု ေျပာဆိုထားသည္။

ျပင္သစ္အစိုးရက ႐ိုးမားလူမ်ဳိး (ဂ်စ္ပဆီဟု သိၾကသူမ်ား) ကို ႐ိုေမးနီးယားႏွင့္ ဟန္ေဂရီ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ျပန္ပုိ႔ခဲ့သည္မ်ားကို တ႐ုတ္အစိုးရက ရည္ညႊန္းေျပာၾကားခဲ့သည့္အတြက္မူ အစည္းအေဝး တက္ေရာက္သူ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွလံုးေခြ႔သြားဖြယ္ရွိသည္။

႐ိုးမားလူမ်ဳိး ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ျပန္ပို႔ရန္ သမၼတ နီကိုလတ္စ္ ဆာကိုးဇီး ၿပီးခဲ့ေသာလက ဆံုးျဖတ္ခဲ့သျဖင့္ ဥေရာပ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားကေရာ၊ ျပည္တြင္းရွိ လူ႔အဖြဲ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔မ်ားကပါ အျပင္းအထန္ ေဝဖန္ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကသည္။ ျပင္သစ္သည္ ကုလလံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ အၿမဲတမ္းအဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ႐ိုးမားလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ဥေရာပသမဂၢဝင္ ႏိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ဥေရာပသမဂၢဝင္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ မည္သည့္ႏိုင္ငံ၌မဆို တရားဝင္ ေနထိုင္ခြင့္ရွိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္ေၾကာင္း စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို အဆိုပါ အစည္းအေဝးတြင္ အျပင္းအထန္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့သည့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ အီရန္ ျဖစ္သည္။

အစည္းအေဝး မွတ္တမ္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ အျပည့္အစံုကို ဤေနရာတြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္သည္။