ခ်င္းမိုင္ (မဇၥ်ိမ)။     ။ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္သူ ဦးဝင္းတင္သည္ ျပီးခဲ့သည့္ အပတ္က အင္တာဗ်ဴး တခုတြင္ ျမန္မာ စစ္အစိုးရက က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈမ်ား အတြက္ ကုလသမဂၢမွ ေကာ္မရွင္တရပ္ဖြဲ႕၍ စံုစမ္း စစ္ေဆးေပးရန္ အၾကံျပဳ ေျပာဆိုမွႈမ်ားအား ေထာက္ခံရန္ ကေနဒါ အစုိးရႏွင့္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားအား ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

ၾသစေၾတးလ်၊ ျဗိတိန္၊ ခ်က္ျပည္ေထာင္စု၊ ဆလိုဗက္ကီးယားႏွင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံတုိ႔သည္ ထုိကဲ့သုိ႔ ေကာ္မရွင္ တရပ္ဖြဲ႕၍ စံုစမ္း စစ္ေဆးေပးရန္အတြက္ ေထာက္ခံမည္ဟု ကတိကဝတ္ ျပဳခဲ့ၾကျပီး ျဖစ္သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ ေနမွႈေတြဟာ အရမ္း ဆိုးဝါး ျပင္းထန္ လြန္းတဲ့ အတြက္ အခုလိုမ်ိဳး စံုစမ္းစစ္ေဆးျပီး ဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာကုိ မွတ္တမ္းတင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ စစ္အစုိးရရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွႈေတြဟာ တိုင္းရင္း သား လူနည္းစုေတြ အတြက္လည္း အခ်က္ေပး ေခါင္းေလာင္းထုိးသံ တခု ျဖစ္ပါ တယ္” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အားထား ရေသာ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဘက္ တဦးျဖစ္ျပီး စစ္အစုိးရကုိ ဆန္႔က်င္ခဲ့သည့္အတြက္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၉ ႏွစ္ခန္႔ အက်ဥ္းခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသူ ဦးဝင္းတင္ က မဇၥ်ိမသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကေနဒါ အစုိးရထံသုိ႔  ကေနဒါ ပါလီမန္ အမတ္ ၆၃ ဦးႏွင့္ ဆီးနိတ္အမတ္ ၁၂ ဦးတို႔က ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈမ်ားအား ကုလသမဂၢမွ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ စစ္ေဆးေရးကုိ တိုက္တြန္းရန္ အတြက္ လက္မွတ္ေရးထုိးကာ ပန္ၾကားခဲ့သည္ကုိ ရည္ညႊန္း၍ ဦးဝင္းတင္က “ကေနဒါ ႏိုင္ငံဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕စစ္ေဆးေရးကို ေထာက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒီလို စစ္ေဆးဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အထူးလိုအပ္ေနပါတယ္” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

ယခုႏွစ္ မတ္လက ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး သံတမန္ မစၥတာ ေသာမတ္(စ္) အုိေဂ် ကြင္တားနားက ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီထံသုိ႔ အစီရင္ခံစာတေစာင္ တင္ျပခဲ့ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈမ်ားသည္ စနစ္တက် က်ဴးလြန္ေနသည့္ ပံုစံျဖစ္ေနျပီး အစိုးရအရာရွိမ်ား၊ စစ္အာဏာပုိင္မ်ားႏွင့္ တရားေရးရာဌာနမ်ားကပါ ပါဝင္က်ဴးလြန္ေနသည့္ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနသည္ဟု ပါရွိသည္။ ျမန္မာ စစ္အစုိးရ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားအား ႏုိင္ငံတကာ ရာဇဝတ္ခံု႐ုံး၏ ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္အရ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမွႈႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုးကုိ ဆန္႔က်င္သည့္ စစ္ရာဇဝတ္မွႈမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ေၾကာင္းလည္း ထုိအစီရင္ခံစာထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ကြင္တားနားသည္ ထုိအစီရင္ခံစာထဲတြင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မွႈမ်ားအတြက္ ေကာ္မရွင္တခုဖြဲ႕စည္း၍ ထပ္မံအေသးစိတ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ ကုလသမဂၢအား အၾကံျပဳ တုိက္တြန္းထားသည္။

ကေနဒါႏုိင္ငံ ျမန္မာ့မိတ္ေဆြမ်ားအဖြဲ႕ (CFOB) မွ အလုပ္အမွႈေဆာင္ ဒါ႐ုိက္တာ တင္ေမာင္ထူးက မဇၥ်ိမသို႔ “မစၥတာ ကြင္တားနားရဲ႕ အစီရင္ခံစာက ကုလသမဂၢ အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မွႈေတြကုိ စနစ္တက် စံုစမ္း စစ္ေဆးဖုိ႔ ေလးေလးနက္နက္ အၾကံျပဳထားပါတယ္။ ဒါကုိ လ်စ္လ်ဴရွႈလိုက္ဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ ကေနဒါ အပါအဝင္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္ ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ကုလသမဂၢက မစၥတာကြင္တားနားရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔၊ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွႈေတြကုိ စစ္ေဆးေပးဖို႔ တိုက္တြန္းသင့္ပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျပီးခဲ့သည့္အပတ္က CFOB အဖြဲ႕သည္ ဘားမားကမ္ပိန္း (ယူေက) အဖြဲ႔ႏွင့္ ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာတြင္ ကေနဒါႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး Lawrence Cannon အား ကြင္တားနား၏ အၾကံျပဳခ်က္ကုိ တြန္းအားေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ျပီး ကေနဒါ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ Stephen Harper ၏ အစုိးရ အဖြဲ႔သည္ ျမန္မာအတိုက္အခံမ်ားကုိ အစဥ္ အျမဲ ေထာက္ခံေလ့ ရွိသျဖင့္ ယခုကြင္တားနား၏ အၾကံျပဳခ်က္ကုိလည္း ေထာက္ခံရန္ ေတာင္းဆိုထားသည္။

ဘားမားကမ္ပိန္း၏ ဒါ႐ုိက္တာ Mark Farmaner က အဖြဲ႕၏ ေၾကညာခ်က္ထဲတြင္ “ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး သံတမန္ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕စစ္ေဆးေရးကုိ ကေနဒါႏုိင္ငံက ေထာက္ခံေၾကာင္း တရားဝင္ မထုတ္ျပန္ ေသးတဲ့အတြက္ အလြန္အံ့ၾသမိပါတယ္။ ႏုိင္ငံေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာရဲ႕ ေထာက္ခံမွႈကို က်ေနာ္တို႔ လိုအပ္ ေနပါတယ္။ ကေနဒါ ႏုိင္ငံရဲ႕ ႏွႈတ္ဆိတ္ေနမွႈဟာ ျမန္မာစစ္အစုိးရကုိ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွႈေတြကို ဆက္လက္က်ဴးလြန္ေစဖို႔ အားေပးသလို ျဖစ္သြားေစႏုိင္ပါတယ္” ဟု တိုက္တြန္းထားေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့သည္။

ကေနဒါႏုိင္ငံ ႏိုင္ငံျခားေရးႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္ေရးဝန္ၾကီးဌာန၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ Laura Markle က မဇၥ်ိမသုိ႔ ေျပာၾကားရာတြင္ ကေနဒါ ႏုိင္ငံသည္ ဦးဝင္းတင္ တိုက္တြန္းသည့္ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သတ္၍ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ ထုတ္ရန္ရွိေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကေနဒါမွ အိုင္ဗင္ဟုိး သတၳဳတြင္း ကုမၸဏီအား စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ ဦးဝင္တင္က တိုက္တြန္း

ဦးဝင္တင္သည္ ကေနဒါအစိုးရက ဗန္ကူးဗား အေျခစုိက္ အိုင္ဗင္ဟုိး သတၳဳတြင္း ကုမၸဏီအား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွႈမ်ား ရွိမရွိႏွင့္ ကေနဒါႏုိင္ငံမွ ျမန္မာစစ္အစိုးရအေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ စီးပြါးေရး အေရးယူ ပိတ္ဆို႔ မွႈမ်ားအား အိုင္ဗင္ဟိုးမွ ခ်ိဳးေဖာက္ေနမွႈမ်ားကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ကိုလည္း ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။

မဇၥ်ိမသတင္းဌာန၏ ဇြန္လက သတင္းတပုဒ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ မံုရြာတြင္ ေၾကးနီသတၳဳမိုင္းလုပ္ငန္းကုိ ဖက္စပ္ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ ျမန္မာအုိင္ဗင္ဟုိး ေၾကးနီကုမၸဏီလီမိတက္ (MICCL)၏ အစုရွယ္ယာ ၅ဝ ရာခုိင္ႏွႈန္း ကို တ႐ုတ္ လက္နက္ကုမၸဏီၾကီး ႏိုရင္ကို (Norinco) ႏွင့္ တ႐ုတ္သတၱဳကုမၸဏီၾကီး တခုျဖစ္ေသာ ခ်ဳိင္းနားကိုးလ္ (Chinacol) တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္မႈရွိသည့္  ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ လက္ရင္းလူယံုမ်ားကို လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ ေရာင္းခ်ခဲ့ေၾကာင္း ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရသည့္ လွ်ိဳ႕ဝွက္သတင္းရပ္ကြက္တခုက အတည္ျပဳေျပာၾကားေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည္။

ဦးဝင္းတင္က အိုင္ဗင္ဟိုးအေနျဖင့္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည့္ လက္ရင္းလူယံုမ်ားအား မံုရြာရွိ ရွယ္ယာမ်ားအား ေရာင္းခ်လိုက္သည္ ဆိုေသာ သတင္းမ်ားေၾကာင့္ အထူး စိုးရိမ္မိေၾကာင္းႏွင့္ ထုိအျပဳအမူသည္ ကေနဒါႏုိင္ငံမွ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ျပဌာန္းထားေသာ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မွႈမ်ားကုိ ခ်ိဳးေဖာက္လုိက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ “က်ေနာ္တုိ႔ အေသးစိတ္မသိရေပမယ့္ အိုင္ဗင္ဟုိး ကုမၸဏီဟာ သူတို႔ရဲ႕ အစုရွယ္ယာေတြကုိ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ေနတဲ့ သူေတြကုိ ေရာင္းလိုက္ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ကေနဒါအေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို စံုစမ္း စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္” ဟု ဦးဝင္းတင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ား ေတာင္းဆိုေနၾကေသာ အခ်က္ျဖစ္သည့္ ‘အိုင္ဗင္ဟုိးအေနျဖင့္ ကေနဒါ ပါလီမန္တြင္ ကုမၸဏီ၏ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပါဝင္ပတ္သတ္ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ၄င္းျမန္မာႏုိင္ငံမွ ထြက္ခြာသြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကုိ ရွင္းလင္းေျပာဆိုသင့္သည္’ဟူေသာ အခ်က္အား ကမၻာသိ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသမားေဟာင္း တဦးျဖစ္သူ ဦးဝင္းတင္က သေဘာတူသည္ဟု ဆိုသည္။

ျပီးခဲ့သည့္လက အန္အယ္လ္ဒီ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးခြန္ျမင့္ထြန္းသည္ ကေနဒါ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီး Cannon ထံသုိ႔ ကေနဒါ အစိုးရအဖြဲ႕အေနျဖင့္ အိုင္ဗင္ဟုိး ကုမၸဏီ၏ ယာဥ္ေမာင္းျဖစ္သူ ဦးသက္လြင္ အဖမ္းခံခဲ့ရသည့္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သတ္၍ စံုစမ္းေျဖရွင္းေပးရန္ တရားဝင္တိုက္တြန္းစာတေစာင္ ပုိ႔ခဲ့သည္။ ဦးသက္လြင္သည္ ၄င္း၏ အထက္အရာရွိ ျဖစ္သူ အိုင္ဗင္ဟုိးကုမၸဏီမွ အဆင့္ျမင့္ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္ Andrew Mitchellက အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ေနသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္သို႔ သြားေရာက္လိုသျဖင့္ ပုိ႔ေဆာင္ေပးခ့ဲျပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ အက်ဥ္းအခ်ခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္သုိ႔ ေမာင္းႏွင္သြားျပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဦးသက္လြင္ႏွင့္ မစၥတာ Andrew Mitchell တို႔ ႏွစ္ဦးစလံုး ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း ခံခဲ့ရျပီး ျဗိတိသွ်ႏုိင္ငံသားျဖစ္သည့္ မစၥတာ Mitchell အား မၾကာခင္ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ဦးသက္လြင္ကုိမူ ေထာင္ဒဏ္ ၇ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္ဟု ဦးသက္လြင္၏ မိသားစုက ေျပာခဲ့သည္။

ဦးခြန္ျမင့္ထြန္းကဲ့သုိ႔ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးလွႈပ္ရွားသူမ်ားသည္ ဦးသက္လြင္ အင္းစိန္ေထာင္ထဲတြင္ ဆံုးပါး သြားမည္ကုိ စုိးရိမ္သည့္အတြက္ ကေနဒါ အစိုးရအေနျဖင့္ အိုင္ဗင္ဟိုး ကုမၸဏီအား ထုိအမွႈကိစၥႏွင့္ ပတ္သတ္၍ စစ္ေဆးေပးရန္ အလိုရွိေနၾကသည္။

ဦးခြန္ျမင့္ထြန္း၏ ေပးစာထဲတြင္ အိုဗင္ဟုိး ကုမၸဏီႏွင့္ ကုမၸဏီ ဥကၠဌျဖစ္သူ Robert Friedland တို႔မွ ထိုကိစၥအား သိရွိေၾကာင္း ဝန္ခံေျပာဆိုရန္ အခ်ိန္ ၅ႏွစ္ေက်ာ္ ယူခဲ့သျဖင့္ ၄င္းတို႔ကုိ အျပစ္တင္ထားသည္ ဟုဆိုသည္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္အတြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသည့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ဦးခြန္ျမင့္ထြန္းက “ကုိသက္လြင္ အဖမ္းခံခဲ့ရျပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ အိုင္ဗင္ဟိုး ကုမၸဏီ အေနနဲ႔ အေရးတယူ ဂ႐ုစုိက္မွႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ကုိသက္လြင္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕မိသားစုအေနနဲ႔ အရမ္းခံစားေနရမွာပါ။ အိုင္ဗင္ဟိုးက ကုိသက္လြင္ကုိ ျပဳမူတဲ့ပံုစံကေတာ့ တကယ့္ ရာဇဝတ္သား တေယာက္ကုိ ဆက္ဆံတဲ့ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္” ဟု မဇၥ်ိမသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။