ပြည်တွင်းစစ် ချုပ်ငြိမ်းပြီး စစ်မှန်သည့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်နိုင်မှသာ ဒုက္ခသည်များ နေရပ်သို့ ပြန်လည်နေရာချထားရေး အစီအစဉ် ဖြစ်မြောက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကရင်ဒုက္ခသည်ရေးရာကော်မတီ (KRC) မှ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် သဘောထားထုတ်ပြန်လိုက်သည်။
လွန်ခဲ့သည့် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှ စတင်ကာ ဒုက္ခသည်များအား နေရပ်သို့ ပြန်လည်ပို့ဆောင်ပေးမည့် ပြောဆိုသံများ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဒုက္ခသည်များအတွက် အဓိက လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များကို အခြေခံပြီး အချက် ၁၀ ချက်ပါ သဘော ထားထုတ်ပြန်ချက်ကို (KRC) မှ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ယခုလို ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နိုင်ငံရေးမငြိမ်သက်မှုများ ၊ နှစ်ပေါင်းများစွွာအစိုးရနှင့် တိုင်းရင်းသားများအကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သော လက်နက် ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးကြရသော ဒုက္ခသည်များ အနေဖြင့် ယခု လတ်တလော အခြေအနေအရ နေရပ်ပြန်လည်ချထားရေးမှာ လုံးဝ မဖြစ်နိုင်သေးကြောင်း ကရင်ဒုက္ခသည်ရေးရာကော်မတီမှ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှုး ဆရာမ နော်ဘလူးမင်းနိုက်ဇန်က ပြောသည်။
“တပြည်လုံး အတိုင်းအတာအရ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးရဖို့ လုပ်နေတုန်းပဲ ရှိသေးတယ်လေ၊ ပဏာမ အပစ်ရပ်စဲရေးပဲ ရှိသေး တယ်။ အဲဒါကို အခြေခံပြီးတော့ ခိုင်မာတဲ့ အပစ်ရပ်ရေးနဲ့ စစ်မှန်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး မတည်ဆောက်နိုင်သေးသ၍တော့ ဒုက္ခသည် တွေအနေနဲ့ ပြန်ဖို့ကို စဉ်းစားစရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး” ဟု သူမက ကေအိုင်စီသို့ ပြောသည်။
၎င်းအပြင် မြန်မာအစိုးရအနေဖြင့် ကရင်ဒုက္ခသည်များအရေး လုပ်ဆောင်နေသော ကရင်ဒုက္ခသည်များ ကော်မတီထံ တစုံတရာ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးခြင်းမျိုးလည်း ယခုအချိန်ထိ မရှိသေးကြောင်း ဆရာမ နော်ဘလူးမင်းနိုက်ဇန်မှ ဆက်ပြောသည်။
ကရင်ဒုက္ခသည်ကော်မတီ(KRC)၏ အချက် ၁၀ ချက်ပါသော အဆိုပါ သဘောထားထုတ်ပြန်ချက်ထဲတွင် ဒုက္ခသည်များအား အတင်းအဓမ္မ ပြန်လည်ပို့ဆောင်မည့် အစီအစဉ်ကို ကန့်ကွက်ထားပြီး ပြန်လည်နေရာချ ထားရေးအတွက် လုံလောက်သောအ ချိန် ပေးရမည် ဖြစ်သည်။
ထို့အပြင် ဒုက္ခသည်များအား ပြန်လည်နေရာချထားပေးမည်ဆိုပါက လုံခြံုမှုရှိသော၊ မြေမြှုပ်မိုင်းများနှင့် ကင်းလွတ်သော နေရာများ ဖြစ်ရမည်ဖြစ်ပြီး အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအတွက် လုံလောက်စွာလုပ်ကိုင်စား သောက်နိုင်သော နေရာဒေသဖြစ်ရမည်ဟု ဖော်ပြပါရှိသည်။
အလားတူ (KRC) အပါအဝင် ထိုင်းနှင့် မြန်မာအစိုးရ အဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ၊ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အ စည်းများ၊ အခြေခံလူမှုအဖွဲ့အစည်းများမှ နိုင်ငံအတွင်း စိတ်ချရပြီး အခြေအနေ တိုးတက်ကောင်းမွန်သည်ဟု အသိအမှတ်ပြုနိုင်သည့် အချိန်မှသာ ပြန်လည် နေရာချထားရေး အစီအစဉ်ကို စတင် အကောင်အထည်ဖော်သင့်ကြောင်းလည်း KRC ၏ သဘော ထားတွင် ဖော်ပြပါရှိသည်။
အမည်မဖော်လိုသူ မယ်လဒုက္ခသည်တစ်ဦးက “KRC က သဘောထားထုတ်တာအပြင် လက်တွေ့ကျတဲ့ လုပ်ဆောင်မှုမျိုးကို ပြတ်ပြတ်သားသား လုပ်သင့်တယ်။ နောက်ပြီး ဒုက္ခသည်တွေဆန္ဒကို ကိုယ်တိုင် တွေ့ဆုံမေးမြန်းပြီး သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့တွေကို တွန်းတွန်းထိုးထိုး လုပ်စေချင်တယ်။ ကျနော်တို့က ဒုက္ခသည်မို့ နောက်ထပ် ဒုက္ခတွေလည်း ထပ်မတွေ့ချင်တော့ဘူး။”ဟု ဆိုသည်။
မြန်မာပြည်တွင် စစ်ရေးကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လာရသော ဒုက္ခသည်များသည် ထိုင်းမြန်မာနယ် စပ်တစ်လျောက်ရှိ ဒုက္ခ သည်စခန်းများတွင် ခိုလှုံနေထိုင်သည်မှာ ၃၉ နှစ် ကြာမြင့်ပြီဖြစ်ရာ ကရင်ဒုက္ခသည် စခန်း ရ ခုနှင့် ကရင်နီဒုက္ခသည်စခန်း ၂ ခု ရှိပြီး ဒုက္ခသည်ဦးရေ တစ်သိန်းခွဲကျော် ရှိသည်။
