“တိုင်းရင်းသားတွေထဲမှာ အမြင်တွေ တူညီအောင်လို့၊ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ဖို့၊ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက် တဲ့ နေရာမှာ ချီတက်မဲ့လမ်းစဉ်မှာ တူညီအောင် ညှိတဲ့သဘောလည်း ပါတယ်”ဟု မွန်ပြည်တစ်ပါတီ၏ အတွင်းရေးမှူးနိုင်ဟံသာက ပြောသည်။

လာမည့် စက်တင်ဘာလ ၁၄၊ ၁၅နှင့် ၁၆ ရက်နေ့များတွင် အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားသည့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းမှ အဖွဲ့ဝင်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော တိုင်းရင်းသားစုပေါင်းအလုပ်အဖွဲ့ Working group for Ethnic Coodination- WGEC မှ အဆိုပါ ညီလာခံအား ဦးဆောင် ကျင်းပမည်ဟုဆိုသည်။

အပစ်အခတ် ရပ်စဲထားသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များ၊ အပစ်အခတ် မရပ်သေးသည့် အဖွဲ့များ၊ ပြည်တွင်း မှ လူထုအခြေစု အဖွဲ့အစည်းများ၊ တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေး ပါတီများ၊ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အမျိုးသမီး၊ လူငယ် စသည့် အဖွဲ့အစည်း ပေါင်းစုံ ပါဝင်သည့် ညီလာခံအား ကျင်းပမည် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အစိုးရတို့၏ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးချက်များအား အခြား တိုင်းရင်းသား ပြည်သူများအား အသိပေး၍ ယင်းတို့မှ သဘောထားများ ရယူရန်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ညီလာခံ ကျင်းပရခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဖြစ်မြောက်ရေးကော်မတီဝင် ခွန်ဥက္ကာက ပြောသည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများ စုပေါင်း၍ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ တဖွဲ့ချင်း ငြိမ်းချမ်ရေး ဆွေးနွေးနေသည့်အပေါ် အားနည်းချက်အဖြစ် ရှုမြင်နေပြီး လက်ရှိ အခြေအနေအရ အစိုးရ အပေါ် ယုံကြည်ရန် ခက်ခဲနေသေးကြောင်း သူက မဇ္စျိမကို ပြောသည်။

ထိုညီလာခံတက်ရောက်ရန် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြည်တွင်း ပြည်ပ လူထုအခြေပြု အဖွဲ့စည်းအား ဖိတ်ခေါ်ထားပြီး အနည်းဆုံး ၁ဝဝ ကျော်တက်ရောက်လာနိုင်မည်ဟု ဆိုသည်။

မြန်မာ အစိုးရဘက်မှ ပင်လုံညီလာခံကဲ့သို့ ညီလာခံအား ကျင်းပပေးမည့် အစီအစဉ် မတိုင်မီ တိုင်းရင်းသား များအကြား ကြိုတင် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး တိုင်ပင်ကြရန်အတွက် ကျင်းပလိုခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကိုယ်စားလှယ် ညီလာခံ ဖြစ်မြောက်ရေး ကော်မတီဝင် စောမြရာဇာလင်းက ပြောသည်။

“အစိုးရကနေပြီးတော့ ပင်လုံကဲ့သို့ ညီလာခံကို ဖော်မယ်ဆိုတဲ့သတင်းထွက်တာ ကြာပါပြီ။ ဒီညီလာခံကို အစိုးရက မကျင်းပခင်မှာ ကျမတို့ တိုင်းရင်းသား အချင်းချင်းကြားမှာ ပြောရမဲ့စကားတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့်မလို့ ဒီစကားတွေကို ကျမတို့ တိုင်းရင်းသားတွေ အချင်းချင်းကြားမှာ ကြိုပြီး ပြောဖို့လိုတဲ့ ဦးတည်ချက်ပါဘဲ”ဟု ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်ရေး ပါတီ (ALP)မှ ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်ရေး ကော်မတီမှ အတွင်းရေးမှူးလည်း ဖြစ်သူ စောမြရာဇာလင်း က မဇ္စျိမကို ပြောသည်။

အစိုးရ၏ ငြိမ်းချမ်းရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လုပ်ငန်းစဉ်သည် အများအားဖြင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသို့ ဦးတည် နေသော် လည်း အားလုံး ပါဝင်နိုင်ပြီး ယခုထက် ပိုမို ပွင့်လင်းမြင်သာနိုင်သည့် အနေအထားသို့ လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်နေသေးကြောင်း သူက ပြောသည်။

 ၂၄ နှစ်အကြာအပြီး မကြာသေးခင်က မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်သွားရောက်ခဲ့သော စောမြရာဇာလင်းက အစိုးရ၏ ငြိမ်းချမ်ရေးဖော်ဆောင်ရေး ကော်မတီအနေဖြင့် လုပ်ငန်းစဉ်ကို အချိန်ဇယားတိတိကျကျ မရှိဟု ဝေဖန်ကာ  တိုင်းရင်းသားများဘက်မှ ယုံကြည်မှုရရှိရန်  ပြည်ထောင်စုအဆင့် တောင်းဆိုချက်များအား အစိုးရအနေဖြင့် လိုက်လျော်ရန်လိုသည်ဟု ဆိုသည်။

ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတပ်မတော် SSA-N ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဗိုလ်မှူး စိုင်းလ က နှစ်ဘက် အပစ်အခတ် ရပ်ဆိုင်းရေး သဘောတူ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သော်လည်း အစိုးရက သဘောတူညီချက်များ လိုက်နာခြင်းမရှိဟု စွပ်စွဲလိုက်ပြီး ယုံကြည်ရန် ခက်ခဲနေသည်ဟု ပြောသည်။

“ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ထဲမှာ အားနည်းချက်က သဘောတူညီချက်ထဲက ကျနော်တို့ တပ်တွေ ရောက်ရှိတဲ့ နေရာမှာ ဖြန့်ခွဲနေထိုင်ခွင့် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ဟာလေ အဲဒါလည်း ဖြစ်မလာဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတာ့ ခုကျနော်တို့ ရောက်နေတဲ့နေရာမှာ ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒါကြောင့် သဘောတူညီချက်အတိုက် လိုက်နာဆောင်ရွက်တာ အားနည်းနေ တယ်”ဟု ဗိုလ်မှူး စိုင်းလ က  ပြောသည်။