သျှမ်းပြည် သီပေါ စော်ဘွား စဝ်ကြာဆိုင် ရဲ့ မဟာဒေဝီ စဝ်ဆုစန္ဒီ (ခေါ်) အင်ဂါဆာဂျင့် (Inge Sargent) ဟာ ဒီကနေ့ ( ဖေဖော်ဝါရီ ၆) ရက် မနက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ နေအိမ်မှာ နတ်ရွာစံကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၉၁ နှစ်အရွယ်ရှိ မဟာဒေဝီ စဝ်ဆုစန္ဒီဟာ သက်ကြီးရောဂါနဲ့ နတ်ရွာစံ သွားတာဖြစ်ပါတယ်။
“ ဟုတ်ပါတယ်။ မဟာဒေဝီ နတ်ရွာစံသွားတာ။ သူ့အမေရိကားမှာရှိတဲ့နေအိမ်မှာပါ။ သူကွယ်လွန်ချိန်မှာက အသက် ၉၁ နှစ်ရှိပါပြီ” လို့ မဟာဒေဝီ စဝ်ဆုစန္ဒီနဲ့ နီးစပ်တဲ့သူတစ်ဦးက သျှမ်းသံတော်ဆင့်ကို ပြောပါတယ်။
စဝ်ဆုစန္ဒီ ကွယ်လွန်ချိန်မှာတော့ သမီးတော် ဖြစ်တဲ့ မာယာရီ နဲ့ ကိန္နရီ တို့ကျန်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။
၁၉၅၄ ခုနှစ်က သီပေါစော်ဘွား စဝ်ကြာဆိုင်နဲ့ သြစတြီးယားသူ Inge တို့ ဟာ အမေရိကန်မှာ ပညာသင်ကြားနေကြစဥ် ဖူးစာဆုံခဲ့ကြပြီး ဇနီးမောင်နှံတို့ဟာသျှမ်းပြည်ကိုပြန်လာပြီး ဒေသတွင်းဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းတွေကို အတူတူ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။
၁၉၆၂ စစ်အာဏသိမ်းခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း က စဝ်ကြာဆိုင် ကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံခြားသူ ဖြစ်တဲ့ မဟာဒေဝီလည်း သမီးတော်တွေကိုခေါ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကနေ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပါတယ်။
မဟာဒေဝီဟာ နိုင်ငံခြားကို ပြန်ရောက်သွားခဲ့ပေမယ့် သျှမ်းပြည်နယ်ပေါ်ထားရှိတဲ့မေတ္တာဟာ ရှင်သန်နေဆဲဖြစ်တာကြောင့် သျှမ်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့နဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ ပညာရေးပိုင်းကို အဓိကထားပြီး ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
“စဝ်မေ (မဟာဒေဝီ) က နိုင်ငံခြားသူဖြစ်ပေမယ့် သျှမ်းပြည်နယ်ပေါ် မေတ္တာရှိတယ်။ သျှမ်းပြည်နယ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ လူငယ်တွေ ပညာရေးကို အဓိကထားလုပ်ဆောင်တယ်။ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ ပြည်နယ်တခု ဖွံ့ဖြိုးဖို့ဆိုတာက ပညာရေးက အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍမှာပါတယ်လေ။ သူက နိုင်ငံခြားကို အခက်အခဲနဲ့ရောက်သွားပေမယ့် ကိုယ့်ကိုကိုယ်ပြန်ရပ်တည်နိုင်တဲ့အချိန်မှာ သျှမ်းပြည်ကို ပြန်လုပ်ဆောင်ပေးတယ်” လို့ စဝ်ဆုစန္ဒီ ဆုရှင် နန်းမွန်းကိန် က ပြောပြပါတယ်။
မဟာဒေဝီ ဟာ နိုင်ငံခြားကို ပြန်ရောက်သွားပေမယ့် သျှမ်းပြည်လူထုပေါ်ထားတဲ့ မေတ္တာ စေတနာဟာ ကုန်ခန်းသွား ခြင်း မရှိတဲ့အပြင် မြန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ် တလျောက်ရှိ မိဘမဲ့ကလေးတွေကို ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေ နယ်စပ်ကလေး ပညာရေးတွေ ကို ထောက်ပံ့မှုဟာ ဆက်လက်ရှိနေဆဲပါ။
“ စဝ်မေ (မဟာဒေဝီ ) ရဲ့ သျှမ်းပြည်နယ် ပေါ်မှာထားတဲ့ မေတ္တာ စေတနာကိုလည်း အရမ်းလေးစားတယ်။ ဂုဏ်ယူတယ်” လို့ နန်းမွန်းကိန် က ဆက်ပြောပါတယ်။
မဟာဒေဝီအနေနဲ့ သျှမ်းပြည် လူထုပေါ် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကူညီထောက်ပံ့ပေးခဲ့တဲ့အတွက် မဟာဒေဝီ အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ နယ်မြေကို ရောက်ရှိသွားမယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်းလည်း နန်းမွန်းကိန် က ဆိုပါတယ်။
မဟာဒေဝီဟာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကစပြီး ကိုယ်ကျိုးစွန့်အနစ်နာခံပြီး အများအကျိုးသယ်ပိုးသူ၊ သျှမ်းလူငယ်ခေါင်းဆောင်ဆု Sao Thusandi Leadership Award စဝ်ဆုစန္ဒီခေါင်းဆောင်ဆု အတွက် တစ်နှစ် တစ်ဦးရွေးချယ်ပြီးဆုပေးခဲ့ပါတယ်။ ဆုရှင်တွေကတော့ ဆုလက်မှတ်နဲ့ အတူ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၄၀၀၀ လက်ခံရရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒ့ါအပြင် မဟာဒေဝီဟာ နိုင်ငံခြားသို့ တိမ်းရှောင်ထွက်ပြေးသွားပြီး ခင်ပွန်းဖြစ်သူ သျှမ်းစော်ဘွား စဝ်ကြာဆိုင်နဲ့ ပေါင်းဖက်ခဲ့ရတဲ့ဇာတ်လမ်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေး ရပြီးစ ကာလနဲ့ ၁၉၆၂ ခုနှစ် စစ်တပ် အာဏာသိမ်းတဲ့ကာလ အနည်းငယ်၊ သျှမ်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေတွေအပြင် မြန်မာတနိုင်ငံလုံးရဲ့ အခြေအနေကို မဟာဒေဝီ က အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ Twilight Over Burma: My life as a Shan Princess စာအုပ်ကို ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
မဟာဒေဝီ ရေးသားခဲ့တဲ့ စာအုပ်ဟာ ကမ္ဘာကျော်ခဲ့တဲ့ စာအုပ်တအုပ်ပါပဲ။
ခင်ပွန်းဖြစ်သူ စဝ်ကြာဆိုင် အဖမ်းခံရပြီး ဘယ်နေရာမှာ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ နတ်ရွာစံသွား ခဲ့လည်းဆိုတာ မဟာဒေဝီတယောက် ကွယ်လွန် အနိစ္စရောက်တဲ့အထိ မသိခဲ့ရပါဘူး။
စဝ်ကြာဆိုင် မရှိတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ သျှမ်းပြည်လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာ ဆက်လက်ကူညီ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တဲ့ မဟာဒေဝီ စဝ်ဆုစန္ဒီ ကို သျှမ်းပြည် လူထုစိတ်ထဲမှာတော့ အမြဲ ရှင်သန်ရှိနေမှာပါ။
