“မြေစာရင်းဦးစီးက မြေတိုင်းစာရေး ဇော်မင်းဦးကို လာကြည့်ဖို့ ပြောထားပါတယ်။ မြေတိုင်းဦးစီးမှုး ဦးဝင်းလှိုင်ကိုလည်း စာနဲ့ တင်ပြ ထားပါတယ်။ ကျနော်တို့တွေ ရုံးကိုလိုက်သွားကြတော့လည်း ကျနော်တို့ကို ထွက်မတွေ့ကြပါဘူး။ ကျနော်ဆိုရင် ရှိသမျှ ဘိုးဘွားပိုင် ၁၃ ဧကစလုံး လုပ်စားစရာမရှိတော့တာပါ။ ” ဟု လယ်မြေဆုံးရှုံးခဲ့သူ ဒေသခံရွာသား စောဒိုထူးက ကေအိုင်စီသို့ ရှင်းပြသည်။

အဆိုပါ စစ်တပ်အသိမ်းခံရသည့် လယ်မြေဧက ၃၀၀ မှာ တောင်ငူမြို့နှင့် ရ မိုင်ခန့်သာ ကွာဝေးသော ဇီးဖြူကုန်းရွာ၊ တပြေးရွာ၊ ပြင်ခန်းရွာများမှ လယ်သမားများပိုင်သော လယ်မြေများဖြစ်ပြီး တောင်ပိုင်းတိုင်း စစ်ဌာနချုပ်လက်အောက်ခံ တပ်ရင်းများမှ သိမ်းယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၎င်းလယ်မြေများကို ဒေသခံရွာသား  အိမ်ထောင်စု ၆၀ က မှီခိုနေကြရပြီး သိမ်းယူခဲ့သည့် စစ်တပ်မှ လယ်သမားများအား သီးစားချပေးခဲ့ရာ မူလပိုင်ရှင်များမှ သီးစားခ မပေးနိုင်၍ ဘိုးဘွားပိုင်လယ်မြေများ ဆုံးရှုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။

ယင်းလယ်သမားများအတွက် ကူညီပေးနေသော ဒေသခံတစ်ဦးက “မူလလယ်သမားတွေက သီးစားခကို လျှော့ပေးဖို့ ပြောခဲ့ပါ တယ်။ မရခဲ့ကြပါဘူး။ ပေးနိုင်တဲ့လူတွေကိုပဲ လုပ်ခွင့်ပေးခဲ့တာပါ။ အရင်က မပြောရဲဘူး။ အခု ပြောရဲလို့ ကိုယ့်လယ်ကို ပြန်လို ချင်လို့ သွားတောင်းဆိုကြတာပါ။ ထန်းတပင်က မြေတိုင်းရုံးအထိ သွားတင်ပြကြတာ။ မရှင်းပေးနိုင်ပါဘူး။”ဟု ဆိုသည်။

ထန်းတပင်မြို့နယ် မြေစာရင်းဦးစီးဌာနက ထိုကိစ္စကို မဖြေရှင်းပေးသည့်အပြင် လက်ရှိ စစ်တပ်သိမ်းလယ်မြေ များတွင် သီးစား လုပ်နေသူများကလည်း နဂိုမူလ လယ်ပိုင်ရှင်များကို ကန့်ကွက်နေသည်ဟုလည်း သိရသည်။ လယ်သိမ်းခံခဲ့ရသော ကျေးရွာသုံး ရွာမှာ ကရင်လူမျိုးများ နေထိုင်ကြပြီး စစ်တပ်မှ လယ်မြေသိမ်းယူပြီး နောက်ပိုင်းတွင် စားဝတ်နေရေးအတွက် နေ့စားကျဘမ်းအ လုပ်များကိုသာ လုပ်ကိုင်နေကြရကြောင်း ရွာသားများကပြောသည်။

လယ်မြေကိစ္စ တင်ပြမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ထန်းတပင်မြို့နယ် မြေစာရင်းရုံးသို့ ကေအိုင်စီက ဆက်သွယ်မေး မြန်းရာ ၀န်ထမ်းတစ်ဦး က “မြေစာရင်းဦးစီးမှူး အစည်းအဝေးတက်နေတယ်။ ဒီကိစ္စ ကျနော်လည်း မသိဘူး။”ဟု ပြန်လည်ပြောဆိုသည်။

ယခုကဲ့သို့ ပြန်လည် တင်ပြတောင်းဆိုသော လယ်မြေများမှာ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစတင်၍ စစ်တပ်မှ သိမ်းဆည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ၈၈အရေး အခင်း မဖြစ်မီအထိ မြေခွန်ပေးဆောင်ထားရကာ လယ်မြေအချို့မှာ တပ်နှင့် ရင်းနှီးသူများသာ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရထားသည်ဟုလည်း သိရသည်။