၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ခဲ့စဥ္အခ်ိန္က အသက္ ၁၇ ႏွစ္သာရွိေသးတဲ့ ကိုမြန္ခ်မ္းတေယာက္ မဲေပးဖို႔ အသက္မျပည့္ခဲ့လို႔ ဆႏၵမဲ မေပးခဲ့ရ.....
၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ခဲ့စဥ္အခ်ိန္က အသက္ ၁၇ ႏွစ္သာရွိေသးတဲ့ ကိုမြန္ခ်မ္းတေယာက္ မဲေပးဖို႔အသက္မျပည့္ခဲ့လို႔ ဆႏၵမဲ မေပးခဲ့ရပါဘူး။
တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ မဲေပးရမယ့္ေန႔မတိုင္ခင္ တရက္အလိုမွာ ၀မ္းေရာဂါေၾကာင့္ အိပ္ရာထဲ လဲေနခဲ့တဲ့ မိခင္ကို သူတို႔ေနထိုင္ရာ မြန္ျပည္နယ္၊ ေရးၿမိဳ႕နယ္ထဲက အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ပါတီ၀င္ တစု မိခင္ကို မဲေပးရန္ အိမ္တိုင္ယာေရာက္ လာေရာက္ေခၚငင္ ခဲ့ၾကေပမဲ့ ထို႔ေန႔က မိခင္ျဖစ္သူ မဲ႐ုံကို ေျခလွမ္းပင္ မလွည့္ႏုိင္ခဲ့ပါ။
ယခုဆိုလ်င္ အႏွစ္ (၂၀) လြန္လာခဲ့ပါၿပီ။ မိခင္ျဖစ္သူလည္း တမလြန္ကို ကူးေျပာင္းသြားခဲ့ၿပီးျဖစ္သလို ကိုမြန္ခ်မ္းလည္း မဲေပးဖို႔ရန္ အသက္ အရြယ္ျပည့္မီခဲ့ပါၿပီ။ ႏုိ၀င္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔မွာျပဳလုပ္မယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ သူ႔ဘ၀အတြက္ ပထမဦးဆံုး အႀကိမ္ မဲေပးရမွာ ျဖစ္တာမို႔ စိတ္လႈပ္ရွားမိတာ မထူးဆန္းသလို၊ ထိုႏွစ္က မဲမေပးႏိုင္ခဲ့တဲ့ မိခင္ျဖစ္သူရဲ႕ ျဖစ္အင္ေၾကာင့္ ဒီႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ သူ႔အတြက္ အသစ္တဖန္ အမွတ္ရေစတာအမွန္ပါ။
“တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ေပါ့ဗ်ာ မဲမထည့္ခင္ ညမွာ က်ေနာ့္အေမ ေနမေကာင္း ျဖစ္တယ္၊ အဲဒီေရာဂါနဲ႕ပဲ ေနာက္ႏွစ္ႏွစ္မွာ က်ေနာ့္အေမ ဆုံးခဲ့တယ္၊ အခုဆို (၁၈) ႏွစ္ေလာက္ ရွိၿပီ။ ။ ကိုးဆယ္တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲဟာ က်ေနာ့္အတြက္ အမွတ္ရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ခဲ့တယ္” လို႔ ကိုခ်မ္းမြန္က ေျပာတယ္။
ေရးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းက ေက်းရြာတရြာမွာ ေမြးဖြားလာတဲ့ သူျဖစ္ေပမဲ့ လာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ မလြတ္လပ္ဘူး၊ တရားမွ်တမႈမရွိဘူးလို႔ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ လူေတြရဲ႕ ေ၀ဖန္သံေတြကို ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ၾကားေနရတာေၾကာင့္၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးသင့္၊ မေပးသင့္၊ ဘယ္ပါတီကိုမဲေပးသင့္တယ္ စတဲ့ လူေတြပါးစပ္ဖ်ားမွာ ေရပန္းစားေနတဲ့ ေျပာဆိုသံေတြအေပၚ သူ သဲကြဲစြာ ဆင္ျခင္ ေတြးေခၚ ႏိုင္သလို၊ ဇေ၀ ဇ၀ါ ျဖစ္မေနေပ။
၉၀-ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ျပည္သူေတြက ႏိုင္ငံေရး အသိတရား နည္းပါးၾကေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရ ေပၚလာမွာပဲဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ ခ်က္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲကို စိတ္ဝင္စားခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေရွ႕ေနာက္မွီ လူႀကီးမ်ားက ဆိုသည္။
ဒါေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ျပည္သူေတြက မခံစားခဲ့ၾကပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ ေပၚလာၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲက သူတို႔ကို သင္ခန္းစာ ေပးခဲ့ေလေတာ့ “ခဲမွန္ဘူးတဲ့ စာသူငယ္” လို “တခါေသဘူး ပ်ဥ္ဖိုး နားလည္” ခဲ့ၿပီမို႔ လာမဲ့ေရြးေကာက္ပြဲဟာလည္း မုသာဝါဒနဲ႔ျပည့္ေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလို႔ပဲ ေဒသခံလူေတြက မွတ္ယူေနေလာက္ပါၿပီ။
မြန္ျပည္နယ္မွာ ၿမိဳ႕နယ္စုစုေပါင္း ၁၀ ခုရွိပါတယ္။ ဒီ ၁၀-ၿမိဳ႕နယ္ကို ေမာ္လၿမိဳင္ခရိုင္နဲ႔ သထုံခရိုင္ဆိုၿပီး ခရိုင္ ၂- ခု ခြဲထားပါတယ္။ ေမာ္လၿမိဳင္ခရိုင္မွာေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္၊ မုဒုံ၊ သံျဖဴဇရပ္၊ ေခ်ာင္းဆုံ၊ က်ိဳက္မေရာနဲ႔ ေရးၿမိဳ႕နယ္တို႔ ျဖစ္ၾကၿပီး၊ သထုံခရိုင္မွာေတာ့ ေပါင္ၿမိဳ႕နယ္၊ သထုံ၊ ဘီးလင္းနဲ႔ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္တို႔ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ သံလြင္ျမစ္ ျခားထားတဲ့ ဒီခရိုင္ ၂-ခုကို ျမန္မာျပည္မွာ အရွည္ဆုံး တံတားျဖစ္တဲ့ သံလြင္ျမစ္ကူး တံတားနဲ႔ ေပါင္းကူးထားပါတယ္။
၉၀-ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတံုးက မြန္ျပည္နယ္မွာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီၫြတ္ေရး ပါတီ၊ မြန္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဖြဲ႔ခ်ဳပ္တို႔ အသီးသီး ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
မြန္အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔က မြန္ျပည္နယ္ရဲ့ မဲဆႏၵနယ္ ၄- ခုမွာ အႏိုင္ရရွိခဲ့ၿပီး က်န္တဲ့မဲဆႏၵနယ္အားလုံးမွာေတာ့ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အႏိုင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။
ႏို၀င္ဘာလ ေရြးေကာက္ပြဲမွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ (ႀကံ့ဖြံ႔)၊ ယခင္ ၉၀- ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီၫြတ္ေရးပါတီ (တစည)၊ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီ၊ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာ)၊ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုပါတီနဲ႕ ဖလုံ-စေဝၚ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ဆိုတဲ့ ပါတီေပါင္း ၆- ခုက မြန္ျပည္နယ္အတြင္း ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။
ဒီပါတီ ၆- ခုမွာ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီ (မြန္ပါတီ) နဲ႔ ဖလုံ-စေဝါ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (ကရင္ပါတီ) တို႔ဟာ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားျပဳပါတီေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကရင္ပါတီက ကရင္ျပည္နယ္ကိုသာ အားထားၿပီး မြန္ျပည္နယ္မွာေတာ့ က်ိဳက္မေရာ ၿမိဳ႕နယ္ တစ္ခုမွာသာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ထားပါတယ္။ မြန္ပါတီကေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္ခရိုင္ ၆- ၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ သထုံခရိုင္ ေပါင္ ၿမိဳ႕နယ္ ေတြမွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကပါလိမ့္မယ္။
ရုပ္ဝတၴဳအင္အား အႀကီးဆုံးလို႔ လူအမ်ား ယံုၾကည္ေနၾကတဲ့ပါတီကေတာ့ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီျဖစ္ၿပီး၊ ဒုတိယေနရာလိုက္ေနတာကေတာ့ ယခင္ ၉၀ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲတံုးက ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ဘူး တစညပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပါတီ ၂- ခုစလံုးဟာ မြန္ျပည္နယ္ရဲ႕ မဲဆႏၵ နယ္တိုင္းမွာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မွာ ျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုပါတီနဲ႔ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာ) တို႔က မဲဆႏၵနယ္ အနည္းငယ္မွာသာ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမွာပါ။
တတိယ အင္အားအႀကီးဆုံး ႏိုင္ငံေရးပါတီကေတာ့ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။ “တႏိုင္ငံလုံးမွာေတာ့ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ အႏိုင္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ မြန္ျပည္နယ္မွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ပါတီ အႏိုင္ရမွာပါ၊ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီမွာ အခြင့္အေရးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ တရား မၽွတမႈ မရွိဘူး ဆိုတာလည္း က်ေနာ္တို႔ သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ မမႈဘူး” လို႔ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီ ဥကၠဌ ႏိုင္ေငြသိန္းက ေျပာတယ္။
မြန္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြထဲမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဖိအားေပး ေဝဖန္ အခံရဆုံးပါတီကေတာ့ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီ ပါတီ ျဖစ္ပါတယ္။ မြန္ပါတီေတြထဲမွာ ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္တဲ့ မြန္ျပည္သစ္ပါတီနဲ႕ မြန္အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ ပါတီက (၂၀၀၈) ဖြဲ႔စည္းပုံမွာ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးေတြ မရွိဘူးလို႔ ေထာက္ျပၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္ဖို႔ ဖိအား ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
ျပည္ပေရာက္ မြန္လူမ်ိဳးေတြကေတာ့ လက္ရွိ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီမွာ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္က ဝန္ထမ္းဘဝနဲ႔ ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ လူေတြက ဦးေဆာင္ေနတယ္။ ဝန္ထမ္းအမ်ားစုေတြရဲ႕ ဘ၀မွန္က အထက္လူႀကီးေတြေျပာဆိုသမွ် မမွိတ္မသုန္ ေခါင္းညိတ္ေလ့ရွိသည့္ အစီအလာရွိတဲ့အတိုင္း တကယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့တိုင္ စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေျပာတဲ့အတိုင္း ဆက္လက္ေခါင္းညိတ္ေနၾကမွာ ျဖစ္ၿပီး မြန္ျပည္သူေတြရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ကို မျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ေဒသခံေတြ အၾကား ေဝဖန္ေျပာဆိုသံေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
ဒီလိုေဝဖန္ခ်က္ကို ဆင္ျခင္တုံတရား ကင္းမဲ့တဲ့ ေဝဖန္ခ်က္သာ ျဖစ္ၿပီး ဝမ္းနည္းမိေၾကာင္း အၿငိမ္းစား အထက္ျမန္မာျပည္ အေျခခံ ပညာေရးဌာနက ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ႏိုင္ေငြသိန္းက ယခုလို ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က ႏိုင္ငံေရးလုပ္ၿပီဆိုေတာ့ ဒီေလာက္ ေဝဖန္တာကို ခံႏိုင္ရည္ ရွိရမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ မစဥ္းစား မဆင္ျခင္ပဲ ေဝဖန္တာက ရက္စက္လြန္းပါတယ္။ က်ေနာ္သာ စစ္အစိုးရအလိုက် ေခါင္းညိတ္ေနခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီလိုအဆင့္အတန္းနဲ႔ေနၿပီး ဒီလိုအလုပ္ကို လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူး” လို႔ဆိုပါတယ္။
မြန္ျပည္နယ္အတြင္း အဓိက ၿပိဳင္ဘက္ ပါတီေတြျဖစ္ၾကမယ့္ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ၊ တစည ပါတီႏွင့္ မြန္ပါတီတို႔ ျဖစ္ၾကၿပီး ႀကံ့ဖြံပါတီနဲ႔ မြန္ပါတီ ေတြက ႏိုင္ေျခအမ်ားဆုံး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။
ႀကံ့ဖြံ႕ပါတီကို စစ္အစိုးရက ေနာက္ခံေပးထားလို႔ အျခားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြထက္ စည္း႐ုံးေရး၊ ေငြေရးေၾကးကအစ အဖက္ဖက္မွာ အသာစီးက ရေနပါတယ္။ လူႀကိဳက္မမ်ားေပမဲ့ ေဒသခံေတြအတြက္ ေရးတြင္းတူးေပးတာ၊ လမ္းခင္း၊ ေက်ာင္းေဆာက္၊ ဖုန္းလိုင္းေတြ ခ်ေပးတာမ်ဳိးေတြလုပ္ႏိုင္ေတာ့ က်န္တဲ့ပါတီေတြထက္ မက္လံုးေပး စည္း႐ုံးေရးလုပ္ႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ တစညပါတီေတာ့ သူတို႔ ေလာက္ အင္အားမေတာင့္တင္းေပမဲ့ ပါတီေဟာင္းျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ အတိုင္းအတာ တခုအရ အေျခခိုင္ေနသည္။
မြန္လူမ်ဳိးကို ကိုယ္စားျပဳယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ မြန္ပါတီမွာေတာ့ ေငြအင္အား ေတာင့္တင္းမႈ မရွိေပမဲ့ ေဒသခံ လူမ်ဳိးစုကို အေျချပဳဖြဲ႔စည္း ထားတာေၾကာင့္ မြန္ျပည္နယ္အတြင္းေတာ့ ထင္ရွားတဲ့ပါတီျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ တျခားက်န္တဲ့ ပါတီေတြထက္စာရင္ အင္အားရွိတယ္လို႔ ယူဆႏိုင္တယ္လို႔ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ေနထိုင္သူ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူတဦးက သံုးသပ္ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ကပဲ ေရြးေကာက္ပြဲက ဆႏၵမဲေတြကို ထည့္မယ့္ မဲပုံးေတြကို ျပည္နယ္ အသီးသီးေတြဆီကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ပို႔ေနပါၿပီ။ လာမယ့္ ႏိုင္ဝင္ဘာလ ၇ ေန႔မွာဆိုရင္ မြန္ျပည္နယ္ အပါအဝင္ တႏိုင္ငံလုံးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲကို တၿပိဳင္နက္ က်င္းပၾက ေတာ့မွာပါ။
၂၀၀၈-ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ၉၀-ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရ ပါတီ အမ်ားစုက ႏို၀င္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲကို မဝင္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မယ့္ ပါတီေတြကေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ စစ္ဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကေန အရပ္ဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ကူးေျပာင္းရာမွာ ေလွခါးထစ္တခု ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲကို ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
မြန္ျပည္နယ္မွာ ရွိတဲ့ ျပည္သူအမ်ားစုကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို သိပ္စိတ္ဝင္စားပုံ မရၾကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ ေမွာက္မယ့္ အရိပ္အေယာင္လည္း မေတြ႔ရပါဘူး။ သူလိုငါလို မဲရုံကို သြားၿပီး မဲထည့္ၾကမွာပါ။ ဒီအထဲမွာ ကိုမြန္ခ်မ္းလည္း တစ္ဦး အပါအဝင္ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်ေနာ္က အစိုးရ အခံရွိတဲ့ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီကိုလည္း မႀကိဳက္ဘူး၊ တစညပါတီကိုလည္း မႀကိဳက္ဘူး” လို႔ ဆိုပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ က မဲေပးခြင့္ မရခဲ့တဲ့ ကိုမြန္ခ်မ္းက ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲထည့္ဖို႔ဆုံးျဖတ္ထားပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္း အေသးစိတ္ သူနားမလည္ သလို၊ စိတ္၀င္စားသူလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သူလိုခ်င္ေနတာက အမ်ားျပည္သူေတြ ေတာင့္တေနတဲ့ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာေနထိုင္ႏိုင္ေရးနဲ႔ ေအးေအး ခ်မ္းခ်မ္း လုပ္ကိုင္စားေသာက္ႏိုင္ဖို႔ပါပဲ။
ႀကံ့ဖြံ႕ပါတီ၊ တစညပါတီကို မႀကိဳက္တဲ့ ကိုမြန္ခ်မ္းက ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီ၊ တစညပါတီနဲ႔ မြန္ပါတီ သုံးပါတီသာ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မယ့္ ေရးၿမိဳ့နယ္မွာ မဲထည့္ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူေရြးမယ့္ ပါတီက မြန္ပါတီကလြဲၿပီး က်န္တာမရွိေတာ့ပါ။
