အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေပၚ သူမသည္ တိုင္းရင္းသားအေရး၊ ဒီမိုကေရစီအေရးကို လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု ကခ်င္အမိ်ဳးသားမ်ား ယံုၾကည္ထားသည္။

တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ တစ္ေနရာမွ ၈ေလးလံုး ကခ်င္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္ဝါက သူမ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ ထြက္ရိွလာသည့္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီရရိွေရး လႈပ္ရွားမႈမွာ အလြန္တန္ဖိုးရိွၿပီး ေအာင္ျမင္မႈ ရရိွလာမည္ဟု ေမ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ တန္ဖိုးရွိသလို ကြ်န္ေတာ္တို႔တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဗမာေတြၾကားမွာ ေဆြးေႏြးသြားမယ့္ေနရာမွာလည္း အလြန္႔အလြန္တန္ဖိုးရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေကာင္းပါ။ သူထြက္လာတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အတြက္ အေတာ္အက်ိဳးရွိတယ္။” ဟု ဦးေအာင္ဝါမွ ဆိုသည္။

သူမကို စစ္အစိုးရ၏ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္၊ စစ္အစိုးရ၏ ၾကံ့ဖြံ႕ပါတီမွ မတရား ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရၿပီးေနာက္  လြတ္ေပးသည္ျဖစ္ေစ၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္လည္း ခြန္အားျဖစ္ေစသည္ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ႕အေနစိုက္ ကခ်င္အမိ်ဳးသားမ်ားအတိုင္ပင္ခံအဖြဲ႔မွ ေကာင္မတီအဖြဲ႔ဝင္ ဦးအင္ဆန္ တူးေအာင္ ေျပာသည္။

ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ႏိုင္ငံ၏ အဓိက တိုင္းရင္းသားျပႆနာ၊ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးျပႆနာကိစၥေတြးကို စစ္အစိုးရႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးလိမ့္မည္ဟု ကခ်င္အမိ်ဳးသားမ်ား ယုံၾကည္ထားသည္။

ဦး တူးေအာင္ ဆက္ၿပီး “တိုင္းရင္းသားအေရးသည္ ဒီမိုကေရစီအေရး၊ ဒီမုိကေရစီအေရးလည္း တိုင္းရင္းသားအေရး ျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအေရးက တစ္ခုတည္းပဲ။ ဒီမိုကေရစီအေရးလုပ္ရင္ တုိင္းရင္းသားအေရး ကိုလည္း ေျဖရွင္းလို႔ရတယ္။” ဟု ေျပာသည္။

စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္လာသည့္ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ တိုင္းရင္းသားမ်ား တန္းတူအခြင့္အေရးမရရိွခဲ့ေပ။ ဤသို႔ တန္းတူအခြင့္အေရးမရရိွျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဦးဆံုး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေနဝင္း စသည့္ ဗမာႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားေၾကာင့္ဟု ကခ်င္အမိ်ဴးသားမ်ား ရင္ထဲ ဗမာအစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားေပၚ အယံုအၾကည္မရိွ ျဖစ္လာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဝိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ အမိ်ဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ျပည္သူ႔လြတ္ေတာ္ အမတ္ ဒူ၀ါ မရန္ေဇာ္ေအာင္ ေျပာသည္။

ဗမာႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအေပၚ ကခ်င္မ်ား အယံုအၾကည္ ကင္းမဲ့လာျခင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဒူ၀ါေဇာ္ေအာင္မွ ကခ်င္အမိ်ဳးသားမ်ားကိုယ္စား ၂၀၀၃ တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ သီးတန္႔ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့သည္။

ေဒၚစုက “က်မလည္းတိုင္းရင္းသား ညီအကိုမ်ားအား ေသြးခ်င္းသားခ်င္းလိုပဲ သေဘာထားပါတယ္။ အဲေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြ ရသင့္ရထိုက္သေလာက္ေတာ့ ရထိုက္မွာေပ့ါ။ တိုင္းရင္းသားအားလံုး တန္းတူခံစားရမွာေပ့ါ။ က်မက ဘယ္လို တိုင္းရင္းသား ညီအကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုးအေပၚ ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားပါဘူး” ဟု ျပန္ေျဖခဲ့ေၾကာင္း ဒူ၀ါေဇာ္ေအာင္ ေျပာျပသည္။

ယခုခိ်န္ ဗမာ ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား ဒုတိယ ပင္လံုညီလာခံ က်င္းပႏိုင္ေရးကို တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ ႀကိဳးပမ္းေနရာ ညီလာခံတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပါဝင္ပါက ပိုမိုေအာင္ျမင္မႈ ရရိွႏိုင္မည္ဟု ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္ဝါ ေျပာသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕ (KWAT) ၏ အၾကံေပးပုဂၢိဳလ္ ေဒၚခ်ယ္ရီဆိုင္း ကလည္းွ “က်မတို႔ သံုးပြင့္ဆိုင္ ထုိင္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုရၿပီး ျပည္သူေတြ၊ က်မတို႔အားလံုး ဒီမုိကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ က်မတို႔ ပင္လံုစာခ်ဳပ္လုပ္ေဆာင္ထားတဲ့အတိုင္း က်မတို႔ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အရမ္းေကာင္းလာမယ္ထင္တယ္။” ဟု ေျပာသည္။

ေဒၚစုသည္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ ဒီမိုကေရစီေပးႏိုင္သူ။ ႏိုင္ငံေရအေျပာင္းအလဲေပးႏိုင္သူအျဖစ္ ယံုၾကည္ထားေသာ္လည္း သူမအား စစ္အစိုးရမွ ဘယ္အခ်ိန္ ျပန္ဖမ္းမည္ကို မသိရပါ။ ဒါ့ေၾကာင့့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ကိုယ့္ေျခေထာက္ ကိုယ္ရပ္တည္ၿပီး ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္းဟာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္မည္ဟု မေလးရွားႏိုင္ငံမွ ကခ်င္ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ ဦးလဆိုင္းမွ ေျပာသည္။

ဦးလဆိုင္း ဆက္ၿပီး “သူမ ထြက္လာတာ NLD အတြက္ေတာ့ ေကာင္းမယ္။ ဒါမဲ့ က်ေတာ္တို႔အတြက္ေရာ ဘာေတြ လုပ္ေပးႏုိင္မလဲ။ သူလုပ္လာမည့္လုပ္ေဆာင္မႈအေပၚပဲ မူတည္ပါတယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးအျမင္အရ ဆိုရင္ က်ေတာ္တို႔အတြက္သိပ္ေတာ့ မေမ်ာ္လင့္ထားရင္ ေကာင္းပါတယ္။” ဟု ေျပာသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ တိုင္းရင္းသားအေရး ဘယ္လို ဦးေဆာင္သြားမည္၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္နည္းျဖင့္ ကိုင္သြယ္သြားမည္ကို မေျပာေသးေသာေၾကာင့္ ေရွ႕ဆက္ၿပီး ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္ရမည္ကို မသိေသးေၾကာင္း လန္ဒန္အေျခစိုက္ ကခ်င္အမိ်ဴးသားအစည္းအ႐ုံး (KNO)မွ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဒူ၀ါ ခြန္ဆာ ေျပာသည္။

“လက္ေတြ႔မွာ သံုးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးျခင္းျဖစ္လာရင္ေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ေမ်ာ္လင့္ခ်က္ ရိွလာမွာပါ။ သံုးပြင့္ဆိုင္ မျဖစ္လာရင္ေတာ့ ေျပာဖို႔ေတာ့ မရိွဘူး။” ဟု နာမည္ မေဖာ္လိုသူ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (ေကအိုင္အို) မွ အရာရိွတစ္ဦးက သူ႕ ပုဂိၢဳလ္ေရးအျမင္ကို ေျပာသည္။

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးျပႆနာအား လက္ရိွအာဏာကို ဆုတ္ကိုင္ထားသည့္ စစ္အစိုးရ၊ NLD အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံအင္အားစု ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုမ်ား ပါ၀င္သည့္ “သုံးပြင့္ဆိုင္” ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြး အေျဖရွာရမည္ကို ကမၻာ့ကုလသမဂၢလည္း အၾကံျပဳထားပါသည္။