ဒီဇင်ဘာလမှစ၍ ကလေးငယ်များတွင် ၀မ်းရောဂါ စတင်ဖြစ်ပွားလာခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုလအတွင်း ပိုမိုဆိုးရွား လာသည်ဟု လိုင်ဇာပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးမှ ကလေးအထူးကု ဒေါက်တာ ဆိုင်းမိုင် (Dr. Seng Mai) က KNG ကချင်သတင်းဌာန သို့ပြောသည်။

“တချို့ကလေးတွေဆိုလို့ရှိရင် အန်တာနဲ့ ၀မ်းသွားတဲ့အခါမှာ သွေးပါတာတွေဖြစ်တယ်။ အဖျားတက်တယ်။ ပြီးရင် ငန်းတက်သလို မျက်လုံး မျက်တိမ်လွှာတွေကျယ်လာပြီး အပေါ်ကို ထိုးတက်သွားတာမျိုးတွေ ဖြစ်တယ်။ အဲဒီအဆင့် ဆိုလို့ရှိရင် ကလေးတွေက ကယ်တင်မှုရာခိုင်နှုန်းက နည်းသွားတယ်။ တချို့ကတော့ ပျောက်သွား ပြီး ဆင်းသွားတာတွေရှိတယ်။ တချို့တွေကျတော့ သေဆုံးသွားတာတွေရှိတယ်။” ဟု ဒေါက်တာဆိုင်းမိုင် (Dr. Seng Mai) ပြောသည်။

ဒုက္ခသည်စခန်း ပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုနှင့် တကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှု အားနည်းခြင်းကြောင့် ရောဂါ ဖြစ်ပွားနိုင်သလို တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားချိန် အစိုးရတပ်မှ လိုင်ဇာမြို့သို့ ပစ်ခတ်သည့် လက်နက်ကြီးများတွင် ဓါတုလက်နက်များ ပါ၀င်ပါကလည်း ခန္တာကိုယ် ခုခံအားနည်းသော ကလေးများတွင် ယခုကဲ့သို့ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ဆိုးရွားလာနိုင်ကြောင်း ဒေါက်တာဆိုင်းမိုင် (Dr. Seng Mai) က သုံးသပ် ပြောဆိုသည်။

လောလောဆယ်တွင် ၀မ်းပျက်၊ ၀မ်းလျှောရောဂါ ဖြစ်ပွားနေသည့် ကလေးများ နေ့စဉ်လို လိုင်ဇာဆေးရုံသို့ ရောက်လာနေကြောင်း သိရသည်။

၀မ်းရောဂါဖြစ်နေသော ကလေးတွင် မကြာခဏ ၀မ်းသွားခြင်း၊ မျက်တွင်းချိုင့်ခြင်း၊ နှုတ်ခမ်းခြောက်ခြင်း စသည့်လက္ခဏာများ ဖြစ်နေကြောင်း ဆေးရုံတွင် ဆေးကုသမှု ခံယူနေသော ကလေးငယ်မိခင်ဖြစ်သူ ဒေါ်ဂျာရိန် ပြောသည်။

“နေ့တိုင်း တစ်နေ့ကို အခေါက် ၂၀ လောက်သွားတယ်။ နောက်ပိုင်းကျလို့ရှိရင်  အရည်နဲ့ သွေးတွေပါ ပါလာတယ်။ အန်တဲ့အခါမှာလည်း သွေးပါလာတယ်” ဟုပြောသည်။

လိုင်ဇာဌာနချုပ်အနီး အစိုးရတပ်ဖွဲ့နှင့် KIA တို့အကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေချိန် ၀မ်းရောဂါ ဖြစ်ပွားနေသည့် ကလေးငယ်များနှင့် သားဖွားမိခင် အမျိုးသမီးများ လုံခြုံရေးအတွက် လူနာအချို့ကို ဂျေယန့် (Je Yang) ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် ပြောင်းရွှေ့ကုသပေးနေကြောင်း သိရသည်။

၎င်းတို့၏ ဆေးဝါးအတွက် ကချင်ပြည် လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ (KIO)၊ ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေးနှင့် ကလေးသူငယ်များ ဆိုင်ရာ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (UNICEF)၊ အင်္ဂလန်အခြေစိုက် Health Unlimited (HU) အဖွဲ့အစည်းများက ကူညီထောက်ပံ့ ပေးနေသော်လည်း သက်ကြီးပိုင်းများ အသုံးပြုနိုင်သည့် ဆေးဝါးက ပိုများနေပြီး ကလေးနှင့်ဆိုင်သော ဆေးဝါးများ လိုအပ်နေကြောင်းသိရသည်။

၀မ်းရောဂါဖြစ်ပွားမှုများသည် လိုင်ဇာဒုက္ခသည်စခန်းအပြင် ဆဒုံးဒေသတွင်းရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများတွင်လည်း ရှိကြောင်း သိရသည်။

အလားတူ ဖားကန့်မြို့ဂင်ဆီဆိုင်းရာမှ ထွက်ပြေးခိုလှုံလာသော ဒုက္ခသည်ကလေးငယ်များတွင်လည်း ၀မ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါဖြစ်ပွားမှု များပြားနေကြောင်း ဒုက္ခသည်စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့မှပြောသည်။

ယခုလအတွင်း ဖြစ်ပွားနေသည့် တိုက်ပွဲများကြောင့် KIO အုပ်ချုပ်ရေး နယ်မြေအတွင်း ထပ်မံထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်လာသူ ပိုများလာပြီး စုစုပေါင်း ၆၆,၀၀၀ ကျော်လာကြောင်းနှင့် အစိုးရအုပ်ချုပ်မှု နယ်မြေတွင် ၃၆,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး ဖားကန့်ဖက်တွင်လည်း ထပ်မံတိုးလာကြောင်း ဒုက္ခသည် ကူညီရေးကော်မတီ ဥက္ကဌ ဒွဲပီဆာ (Salang Kaba Doi Pyi Sa) က ပြောသည်။

“တချို့စာရင်းတွေမရဘူး။ Camp မဝင်တဲ့ ဒုက္ခသည်တွေလည်းအများကြီးရှိတယ်။ သူတို့ဖာသာသိသလို နေနေကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကိုလည်း လက်လှမ်းမမှီဘူးဖြစ်နေတယ်။ ပြီးတော့ ရှမ်းပြည်မြောက် ဘက်က စာရင်းတွေလည်းမရောက်ဘူး။ အဲဒီဘက်မှာလည်း အခုအခြေအနေဆိုရင်တော့ ၅ သောင်းလောက်တော့ ရှိမယ်လို့ ထင်တယ်။ ဖားကန့်ဘက်မှာလည်း အခုဆိုရင် တိုက်ပွဲပြန်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတော့ ၂ သောင်းကျော် လောက် တော့ရှိမယ်” ဟု ဆလန်ကဘာ ဒွဲပီဆာက ပြောသည်။

အဆိုပါဒုက္ခသည်များသည် ဇန်နဝါရီလ ၁၉ နေ့မှစ၍ အစိုးရစစ်တပ်များ စစ်မျက်နှာ ၃ ခုဖြင့် ထိုးစစ်ဆင် လာသောကြောင့် ရွာပေါင်း ၁၀ ရွာမှ ဒေသခံ ၃၀၀၀ ကျော် ဖားကန့်မြို့ဒုက္ခသည်စခန်းသို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်လာခြင်းဖြစ်ပြီး ၄င်းတို့အတွက်ဆေးဝါးများ လိုအပ်နေကြောင်း ဒုက္ခသည်စောင့်ရှောက်သူများက ပြောသည်။